dana [dena].
1 . dana [dena]. izord.-zenbtz. (TE). Todo,-a, todos,-as. Bizixa alde batera, dana galdu eben. / Hau zalako modurik onena haren dana nola guzurra zan ikusteko. ( Ibilt 482).
/ Emaztia izan ezik, beste dana alkarrentzat ebela. (Ibilt 456).
/ Eta jarri eban intxaur-arbola baten ostian, nundik ikusiko eban aiskide bixen artian izango zan dana. (Ibilt 484).
Ik. guzti. Singularrian eta pluralian. Indartzeko: dan-dana.
2 . dana [dena]. izond.-zenbtz. (OEH). Todo,-a, todos,-as. Gela dana illundu zanian. (Ibilt 467).
Singularrian eta pluralian.
3 . dana [dena]. adlag. (TE). Completamente, enteramente; del todo, por completo. Aspaldixan ikusi ez, eta dana galduta topau dot. Ik. erabat. Adjetibuen eta adberbixuen maillakatzailletzat erabiltzen da, zeozer zihero, total danian.
dana be [dena ere]. esap. (JSM). Todo también. Baiña, ez gaizki pentsau irakurle. Dana be izan zan Joxe
Moko okerreko etxian sartu zala. (Zirik 68).
Moko okerreko etxian sartu zala. (Zirik 68).
dana biharreko [dena beharreko]. izlag. (TE). Regular, mediocre, de dudosa calidad; no del todo satisfactorio. Ein daben lana, dana-biharrekua. / Dana biharreko kantarixak. (Zirik 84).
/ --Da, zer iritzi jak konziertua? --Etxakixat ba! dana biharrekua zuan. (Zirik 85).
Ik. guztia biharreko.
dana biharrian. adlag. (TE). Medianamente; así así, regular. "Así así, regularcito" (TE, 286).
-Zelan dago ama gaixua? -Dana biharrian. Ik. guztia biharreko.
dana dala (dala dirala) [dena dela]. lok. (TE). Sea lo que sea, de todos modos; con todo, aún así. Dana dala, ni nere lehenguan izango naiz beti. / Dana dala, zeu nausi. / Dana dala, gaur hor dittuzu Deba-ibai erdi inguruko ibarretan bizi-bizirik dabillen hizketan. (Zirik 7).
Eibarren arrunta da dana dala. Aldaeria (dala dirala) JSMek aittatzen dau, XIX. gizaldiko agiri batetik hartuta, baiña ez da gaur egunian erabiltzen.
dana edo ezebez. esap. (TE). Todo o nada. Dana edo ezebez gura dabe. Ik. dana-edo-ezebez.
dana gurako [dena gurako]. izlag. (TE). Acaparador,-a; ambicioso,-a, codicioso,-a; insaciable. Dana-gurako, ase-ezindako harrapatzaille gaizto bat haren uezaba. Ik. diruzale, harrapatzaille.
dana-edo-ezebez. izond. (TE). Persona "todo o nada", radical. Ha txotxolua be, dana-edo-ezebez. Ik. dana edo ezebez.
danetariko [denetariko]. izlag. (OEH). De todas clases, de todo. Andrazko danetarikuen izatiak jakin gurarik. (Ibilt 472).
/ Bai aberatsak eta bai pobriak, danetarikuak bihar dittuk oingo munduan. (Zirik 9).
danetatik [denetatik]. adlag. (OEH). De entre todos,-as; de todo, de todas clases. [Dukesiak] juramentua ein zetsan esanaz, nahi baeban, berak ekixala, dánetatik haundiña eta ederrena, baietza pozik emongo zetsana. (Ibilt 477).
danian [denean]. adlag. (TE). En todas partes, en todos lados. Danian da bardiñ: batzuk onerakuak, beste batzuk txarrerakuak.