Grabaua


laminadora. iz. (ETNO). Máquina laminadora. Urredunak, urre-orrixa egitteko zerabillen makiñia. / Laminadora para láminas de oro en el damasquinado. Laminadoria kontrabanduan (piezak soltian) ekarrittakua zan. Gure biharrerako makiña benetan aproposa. Zilindro txikixak zittuan eta sarri rektifikatzen genduzen txapia fin eta poro barik etaratzeko. Hasieran zilindruak Parisera bialtzen genduzen rektifikatzeko eta azkenengoz EVEC-en, eta oso ondo. Hemen be egitten zittuen laminadorak baiña ez guria lakorik.


1 . terraja. iz. (ETNO). Terraja, hilera para el estirado manual del hilo grueso (alambre) de oro. Urre-harixa eskuz tiratzeko damaskinadoriak erabiltzen eben galtzairu tenplauzko trefilagaillua, aukeran neurri askotako zuluak zittuana, harixa komeni zan neurrira mehetzeko. Erliebe-damaskinaurako hari-lodixa (alanbria) komeni zan neurrira mehetzeko erabiltzen genduan terrajia. Alanbria kinke baten bittartez suberatu, alanbre puntiari konua atara, terraja-zuluan sartu, eta alikate fin batzuekin tira egiñez mehetzen genduan. Ik. suberatu, trefiladora, trefilau.


puntu-biribil. iz. (ETNO). Punzón especial de punta redonda, punzón de punta redonda. Damaskinauan sonbriatzeko erabiltzen dan puntzoia, punta biribil eta ganbilla (konbexua) dabena. Puntubiribilla sonbriatzeko erabiltzen dok; bai, neurri askotakuak dagozak. Ik. markadore, matiatzeko puntzoi, sakabokau, sartzeko puntzoi.


2 . mailluka [mailuka]. iz. (ETNO). Martillo de grabador,-a. Grabauan, beti mailluka txikixa erabiltzen dok.


1 . errepujau. iz. (ETNO). Repujado. Azalera batian lortzen dan erliebia atzeko aldian kolpiak emonez. Grabauko berbia da. Eibarren be, noizik behiñian, egin izan jittuek errepujauko biharrak.


atzapardunen juego. iz. (ETNO). Juego de peines; juego de buriles de varios filos. Grabadoriak klase diferentietako atzapardunak erabiltzen dittue: lau hortzekuak, seikuak...


puntzoi. iz. (ETNO). Punzón manual, punzón. Galtzairuzko esku-tresnia, kolpiakin irudixa grabatzen dabena. Grabauko berbia da. Sarrittan ez dok izaten erreza puntzoian bittartez egitten dan lana. / Punzoiakin golpia jo, eta dibujua ataratzen juan piezan. Damaskinauan erabiltzen genduazen, ba, sartzekua, matiatzekua, puntabiribilla, zan-zuzena, zan-okerra..., eta sakabokaua... ubia eta kuadrua... Eta beste bat jeuan arkua zana, sakabokau erdi. Eta klase askotakuak. Zer bihar zan, ba, horixe ein. Noberak ein punzoiak! Bai tornuan, edo limiakin, lima txikixakin... Delikauena zuan sakabokaua, perliatzekua; gatxa zuan hori! Gitxik eitten juen hori ondo! Gitxik! Hamen jeuan famelixa bat, Muñoz, perleaurik onena eurak eitten juen, eta aittak eitten juan erreminttia. Gubillerako erraminttak suizuak eitten jittuen, onak; esku-aireko erramintta guztiak suizuak izaten zittuazen, eta baitta labañak be; baiña damaskinaukuak noberak eitten jittuan. Ik. markadore, matiatzeko puntzoi, sakabokau, sartzeko puntzoi.


nieladu (nielau). iz. (ETNO). Nielado. Metalian egindako dibujuak esmalte baltz batekin betiaz egindako biharra (zidar, kobre, berun, borax eta sufre nahastia dan esmaltiaz). XV mendian erabili ei zan hau artiau, baiña ez itxuria Eibar aldian.


2 . pika. iz. (ETNO). Yunque pequeño. Segia zorrozteko erabiltzen dan burdiñia, lurrian edo bankuan ezartzen dana. Ik. pika-jungura.


2 . errepujau, errepujatze. du ad. (ETNO). Repujar. Grabauko berbia da.