sorgin.
sorgin-orrazi (sorgin-orratzi). iz. (TE). Cardo borriquero (Dipsacus fullonum). Sorgin-orratzixa baiño latzagua zan ha andrakumia. Ik. kardulatz, asto-kardo, sorgin-orrazixa baiño latzagua.
1 . sorgin. iz. (TE). Bruja. Sorgiña, batzuetan andrakume zuri ederra; beste batzuetan, atso zahar baltz zatarra. / Kurutzia eiñ egurrakin, erramua sartu bertan, eta atian josi ultziakin. Atian ipintzen zuan, etxiak suertia euki deixan, sorgiñak-eta kentzeko. Lehenago sorgiñak eguazen! Ez dozue entzun sekula sorgiñik? Lehenago, gure aittak sorgiñen ipuiñak demasak kontatzen zittuan! Sorgiñak abadiak ipintzen zittuen, jentiari fedia emon deixon. Etxietara juan, kate haundixekin; ta sorgiñak ziralakuan, errezatzen danak belauniko. Edo bidera urten izara haundi bategaz tapauta, jentia billurtzeko... Abadiak ipinittako gauzak zittuan horrek. Gero hau etorri zuan, pistolia bai? Eta pistolia etorri zanian, orduantxe amaittu zittuan danak horrek. Pistoliak akabau zittuan danak! Baiña lehenago sorgiñak? Sorgiñekin billurtuta jentia! Ene! Ta Anbotoko Señoria lehengo zaharrak be sentitzen juen. Baiña hori be izan bihar zuan tranpia: nik entzunda dakat aitari, arrano zaharrak hartu, su emon, eta Anbotoko Señoria zalakuan danak sustauta. Ik. Anbotoko Señora, Baso Jaun, lamiña, jentil. "Inguruko herrixetan jaso dogunez, Eibarren suzko armak egitten hasi
ziranian desagertu ei ziran sorgiñak hemen inguruko mendixetatik. Hala
ta guztiz be, beste berba batzuetan geratzen da lehenago bizi-bizirik
zeguan siñiskeren aztarrena, toponimuetan (sorgin-zulo) zein landara izenetan: sorgin-bedar, sorgin-ira, sorgin-itsuski... Itxuria antxiña-antxiña sorgiñak orrazteko erabiltzen zeben kardulatzari be sorgin-orrazixa esaten jako "(ETNO).
2 . sorgin. izond. (TE). Encantador,-a, hechicero,-a. "Dícese comunmente de los niños" (TE, 661). Hara hau ume sorgiña! Laztanka jango neuke!
3 . sorgin. izond. (NA). Mala, bruja, arpía. Andrazkuei destaiñaz deitzeko, gaiztuak diranian; baiña animalixei be esaten jakue.
Urten ein dabe [itxituratik]?!, horrek behi sorgiñok! Sartu be, nahi daben lekutik eitten dia horrek!.
4 . sorgin. izond. (OEH). Embrujado,-a, mágico,-a. Zaldunorrek sentidu eban gaiñeko estalkixa kentzen zetsala bateron baten esku sorgiña bittarte. (Ibilt 467).
sorgin-bedar. iz. (TE). Belladona (Atropa belladona?). Sorgin-bedarra begiko miñandako.
sorgin-egur. iz. (ETNO). Evónimo (Euonymus europaeus).
sorgin-ira. iz. (ETNO). Helecho hembra (Athyrium filix-femina). Ik. sorgin-garo.
sorgin-orratz. iz. (ETNO). Libélula. Ik. begixak ataratzeko, orratz.
