Lanbide zaharrak


© Anaje Narbaiza
1 . txarrantxa. iz. (ETNO). Brazo lateral. Etxian eskeletuan zati bat da. Itxuraz antzerakuak izan arren, eta zutabieri eusteko balio arren, txarrantxak eta besuak ez dauke bixak funziño bat: besuak frontalan pixuari eusten detsa, goittik beherako indarra; txarrantxiak, barriz, angulua mantentzen dau, zutabia aldietara mobidu ez deiñ. Ik. habe, tenteko, frontal.


2 . arotzerixa [arotzeria]. iz. (ETNO). Carpintería, oficio de carpintería. Arotz-lana; arotz-bihargintza; ofiziua.


1 . kirru. iz. (ETNO). Estopa. Hodeixen arteko junturetan, bata bestiari lotzeko torlojuakin egitten diranak, junturia estanko egitteko harixetan ezartzen dan materixal naturala. Tubuak lotzeko derrigor bihar jok kirrua, bestela tuerkia lotzen duan harixan urak urtetzen jok. Ik. karrapusta, hodeixa, tubo baltz, tubo galbanizau, ameluta.


© Jaione Isazelaia
azuela. iz. (ETNO). Azuela. Atxurran moduko erreminttia, zura labratzeko. Hau frontalau dana sitsak janda jaok eta azueliakin pasau bihar juat. Ik. upatxur.


© Jaione Isazelaia
arlata. iz. (ETNO). Tablón del tejado. Teillatuko azkenengo oholaren gaiñian arlatia josten da. Arlatiak alde baten bost zentimetro eta bestian bi eukitzen dittu. Bere gaiñian jarriko da azkenengo teillia. Arlatiaren itxuria dala-eta, teillia zuzen geratuko da, eta ez dau beheruntz egingo. Ik. gaillurregur, goixaga, kapirixo, lata.


aasa. iz. (ETNO). Llana, cuchilla; especie de cepillo que usan los cesteros. Zestogiñak otzarak eta antzerakuak egitteko darabillen erraminttia, helduleku bikua. Aasia beste erremintta bat be bada; esku-leku bikin, zestogiñak eta zumitzak refinatzeko erabiltzen dabe, zepillua moduan. Oin piñuak zuritzeko be bai.


1 . lurrauts. iz. (ETNO). Cisco, carbonilla, restos quemados. Ik. iduri.


eztanbedar. iz. (ETNO). Formón. Egurrari zuluak garbitzeko erabiltzen dan erramintta zorrotza: biribillak, lauak, hiru puntakuak, erdi biribilak... dagoz. JMEk Bergararako esangura honekin dakar: "Daratulu txikia, esku bakarrez erabiltzekoa". Ekarrirak eztanbedarra, honi egurroni puntia lautu eta zuluak egitteko. Ik. trintxa, formoi, gubixa.  Oin danak formoia esaten dabe, baiña formoia erderaz da. Lehenago esaten eben eztanbedarra hamen; ta enkanbio Bizkaixan trintxia (JB).


© Gorka Ortega
aldamiño (aldamixo). iz. (ETNO). Andamio.


2 . teillatu, teillatze. da ad. (ETNO). Curvarse, doblarse, torcerse. Egurrak okertu eta teilla formia hartzia, umedadiagaittik. Ohola, ondo zainduta ez badaok, igartzen danian teillatu egitten dok.