Onomatopeiak


txik-txak. onomat. (ETNO). Rapidez [onomatopeya], facilidad con que se hacen las cosas [onomatopeya]. Txikittasuna, bizkortasuna zeozer egitterakuan. Txik-txak egitten ziran azauak.


txirr. onomat. (NA). Orinar [onomatopeya]. Umiena esaten da gehixen bat. Ume txikixak, han! txirrrrr! txixa eitten hasten dianian... orduantxe eoten dia salauak, bai....


dar-dar. onomat. (ETNO). Tembleque. Hotzak eta bildurrak eraitten daben ikaria. Hotzan hotzak dar-dar neukan gorputza; ha zan dardaria, ha!


poum. onomat. (ETNO). Lanzar, tirar. Flota, justu-justuan, ttup! eta poum!.


tirri-tirri. onomat. (ETNO). Movimiento (normalmente giratorio) y rapidez. Zeozer ariñ eta indar barik egitten danian, mobimentuzkua, batez be. Sagarrak "tirri-tirri-tirri-tirri" juaten dira mugan behera.


1 . tak (taka, da, dda, txak). onomat. (TE). Golpe suave [onomatopeya]. "Onomatopeya que denota un golpecito, un saltito o una quiebra" (TE, 668). Tak eta erriala! Kendu ein bihar izan neban gitxarria. / Taka! jo eban buruan makilliakin baiña miñik emon barik. / Suertetsua zan ha, tak! eta beti etaratzen eban zegozer. Ik. pla, plas.


dzunba (dxunba, dsunba). onomat. (ETNO). Ruido al saltar al agua. Uretara salto egindakuan Bai!, izardi baten geuazen aitta eta bixok eta: "Han iñor be ez dago" eta, narrustu!, eta "dzunba!", uretara. Bai bizkor urten be! Jolin!.


tarrat. onomat. (ETNO). Rotura, rasgadura. "Apurtu baten zaratia, baiña zartadia edo tarraatadia gehixenbat, ez zeozer lehertu edo txikitzia" (ETNO). Frakak estu nittuan eta hankia jasotzerakuan, tarrat!, iztar aldian sekulako tarratadia. / Iñaki Perurenari fraka tarratadia egin jakon, behiñ, harrixa jasotzen. "Tarrat!" egin zetsan frakiak atzekaldian, neuk ikusi neban, eta harrixa jausi egin jakon lurrera. Ik. tart, dart, zart.


txirri-txirri. onomat. (ETNO). Sonido que produce la rueca [onomatopeya]. Goruan zaratia. "Txirri-txirri" badabil gure ama goruetan!.


bro-bro (bar-bar, bor-bor, pro-pro). onomat. (TE). Hervir, cocer con relativa fuerza. Irakittia, baiña indarrez, pil-pil baiño gehixago. Bakillaua pil-pill, eta porruak bro-bro. / Kontuz, babak "bro-bro" dakazuz irakittan eta erre egingo jatzuz. Ik. pil-pil, pol-pol.