Geografixia eta egualdixa


arras (arrats) [arrats]. iz. (TE). Tarde, atardecer. Arrasaldeko azken orduak. Goizak, berezko alaitasuna; arrasak, illunabarreko zeru gorrixegaz, tristuria. Ik. arrasalde.


euri. iz. (TE). Lluvia. Eurixak ekin detsa aldi baterako. Ik. truxalak egin, ufal, zirimiri, bota-ahalian jardun, euritte, eurizar, garratz bota / egin / jardun, goixan-behian jardun, lanpar, mangia jardun, zaldizkuak, lanbro.
eiñahalako eurixa(k) egin. esap. (EEE). Jarrear, diluviar, llover torrencialmente. Eurixa bota ahala egin. Eiñahalako eurixak hartuta mela-mela jo eben hango etxe batera. Ik. bota-ahalian jardun.
euri-haixe [euri-haize]. iz. (TE). Viento que precede a la lluvia. Trunboiak eta frontiak heldu aurretik agertzen dan haixe gogorra, gehixenetan hego-mendebaldekua. Egualdixa aldatu egin bihar dala esaten deskuan haixia (ETNO). / "Viento que precede a la lluvia" (TE, 361). Euri-haixia darabill eta eguardixa baiño lehen izango da zaparradia. Ik. ifar, norde, hegoi.
euri-lanbro. iz. (TE). Llovizna; lluvia menuda. Egun guztian, geldittu gabe dihardu euri-lanbrua. Ik. lanbro, zirimiri, euri-lanpar, euri-zirin, lanpar.
euri-lanpar. iz. (ETNO). Llovizna. Ik. euri-lanbro, lanbro, zirimiri, euri-zirin, lanpar.
euri-tanta (euri-tantan). iz. (TE). Gota de lluvia. Lehelengo euri-tantak jausi orduko, aterpian giñan. / Euri-tantanak hasi dira eta guazen hamendik.
euri-truxal. iz. (TE). Chaparrón, lluvia torrencial. "Lluvias cerradas y persistentes" (TE, 361). Arratera juanda, euri truxalak hartu dittugu gaiñian. Ik. truxal, truxu.
euri-zaparrada. iz. (TE). Chaparrón. Euri-zaparradiak hartu gaittu urrin baten. Ik. zaparrada.
euri-zirin. iz. (ETNO). Llovizna. Ik. euri-lanbro, lanbro, zirimiri, euri-lanpar, lanpar.
eurira egon. esap. (TE). Con tendencia a llover. Eurixa egitteko itxuria izan. / "Reinar tendencia a llover" (TE, 361). Aspaldi honetan eurira dago.
eurixa egin [euria egin]. du ad. (TE). Llover. Eurixa eingo dau arrasaldia baiño lehen. Ik. eurixa jardun.
eurixa jardun [euria jardun]. du ad. (TE). Llover. Juan daneko hamabost egunian eurixa dihardu, eta ugaratxu bihurtu bihar gara. Ik. eurixa egin.


2 . karga. iz. (TE). Carga atmosférica, mal tiempo, tiempo pesado y gris. Bizkaittik dator kargia eta eurixa izango dogu.


pattin. iz. (ETNO). Pozo artesiano, aljibe, cisterna.


eguteralde [eguteralde]. iz. (TE). Este, levante, oriente. Egutera-aldera begira zan Joxio baserrixa. Anton. sartalde. Ik. eguzkialde, goizalde, sortalde.


kare-mendi. iz. (TE). Monte calcáreo, monte de caliza. "Formación caliza o calcárea" (TE, 480). Arno be, kare-mendixa.


euri-zirin. iz. (ETNO). Llovizna. Ik. euri-lanbro, lanbro, zirimiri, euri-lanpar, lanpar.


firi-firi. onomat. (ETNO). Corriente de viento. Haixian onomatopeia. Lexikalizauta haixe korrientiari be holan esaten jako. Gehixenetan haixe fiña. Itxi atia ondo, hortik datorren firi-firixa ez da-eta gozua. / Hori da firixa atzo gabian zebillena. Ik. haixe-pasa.  Lexikalizauta haixe korrientiari be holan esaten jako. Gehixenetan haixe fiña.


haixeleku. iz. (TE). Lugar de mucho viento, ventoso. Leku haixetsua, haixiak sarri joten daben ingurunia (ETNO). / "Punto batido por los vientos" (TE, 118). Izua, haixeleku haundixa.


galerna. iz. (TE). Galerna; tempestad, tormenta con viento. Itsasotik joten daben haixe bortitz eta ekaiztsua. / "Viento huracanado en el Cantábrico" (TE, 383). Galerniak dakar, alargunak eta umezurtzak.
123456hurrena ›last »