Geografixia eta egualdixa
euri-tanta (euri-tantan). iz. (TE). Gota de lluvia. Lehelengo euri-tantak jausi orduko, aterpian giñan. / Euri-tantanak hasi dira eta guazen hamendik.
lihor (lehor, ligor, legor) [lehor]. iz. (TE). Tierra, tierra firme; seco. "Lo árido, lo seco, en oposición a las aguas (el mar, los ríos, los lagos)" (TE, 520).
Jaungoikuak hirugarren egunian batu zittuan urak alde batera, bestian legorra agertu zein; eta legorrari esan zetsan "lurra", eta uren bat eiñari, "itsasua". / Lihorreko mariñela, ondo irabazteko. / Ligorra hartu ebenian jarri eben kurutzia. / Uda legor batian. (Zirik 65).
lihorreko harri (ligorreko harri). iz. (ETNO). Piedra para afianzar el palangre. Peskarixen berbia da.
Ik. kordel, punta-harri.
ufalte (ujalte, ujelte, uielte) [uholde]. iz. (ETNO). Inundación; temporal de lluvias. Ik. truxalak egin, ufalaldi, zaparrada, bota-ahalian jardun, euritte, eurizar, garratz bota / egin / jardun, goixan-behian jardun, mangia jardun, truxu, zaldizkuak.
3 . goizalde (goixalde). iz. (TE). Este, levante, oriente. Goizaldera begira, gehixenetan eiñ izan dira Elixak. Anton. arrasalde. Ik. eguzkialde, eguteralde, sortalde.
haixe haundi. iz. (ETNO). Vendabal, ventolera, ventisca, viento fuerte. Haixe-haundixakin kontuz!, teillatua be airau leike. Ik. mendabal.
euri-haixe [euri-haize]. iz. (TE). Viento que precede a la lluvia. Trunboiak eta frontiak heldu aurretik agertzen dan haixe gogorra, gehixenetan hego-mendebaldekua. Egualdixa aldatu egin bihar dala esaten deskuan haixia (ETNO). / "Viento que precede a la lluvia" (TE, 361).
Euri-haixia darabill eta eguardixa baiño lehen izango da zaparradia. Ik. ifar, norde, hegoi.
sartalde. iz. (TE). Ocaso, occidente, oeste, poniente. Illunabarrian, sutan egoten da sartaldia. Anton. sortalde. Ik. ostalde, arrasalde, mendebalde.
bota-ahalian jardun. esap. (ETNO). Jarrear, llover a cántaros. Euri asko egin.
Bota-ahalian jiharduk, eta atzo be garratz egin juan. Ik. truxalak egin, ufal, zaparrada, euritte, eurizar, garratz bota / egin / jardun, goixan-behian jardun, truxal, truxu, zaldizkuak.