Bilaketa aurreratua
- a b d e f g h i j k l m n o p r s t u x z
farrast. onomat. (ETNO). Brazada, onomatopeya. Igarixan, besarkada bakoitxan zaratia. Gustora jardun neban igarixan, farrast eta farrast alde batetik bestera.
farrastada [parrastada]. iz. (TE). Brazada al nadar. "En el agua, nadando, una brazada" (TE, 374). Igarixan, farrastada luzia eban. Ik. aratian egin, igari egin, igarileku, murgil, igarixan egin.
febrero. iz. (NA). Febrero. Afarixa? nik ez jakixak ba, ni ontxe eon bihar nok eta, ba! febreruan ein biharko juau, febreruan ero!. Ik. april, marti, maietz, abendu, zemendi, agor.  Hauxe da gehixenak erabiltzen dabena; gaztien eta alfabetatuen artian HBko otsail be bai; mugatuan: fébrerua.
fede. iz. (TE). Fe; creencia. Fedia da, ikusi ez doguna siñistia. / Berak ez eukan fede askorik medikuak geixuak osatzeko gauza ziranik. (Zirik 52). Ik. sinismen, siniskera.
fede emon. dio ad. (TE). Dar fe, creer en, confiar; dar la palabra; atestiguar. Fede emoten detsat haren esanari.
fede gitxiko. izlag. (TE). Escéptico,-a; de poca fe. Nahiz da egunero elixara juan, fede-gitxikua, obrak agertzen daben letz.
fedebako [fedegabeko]. izlag. (TE). Incrédulo,-a; no creyente; infiel. Nahiz da pekatari haundixa izan, ez zan fedebakua. Ik. fedegabe.
fededun. izond. (TE). Creyente; de fe; fiel. Fedea, sinismena dabena. Bere obrak esaten detsue oso fededuna zala. Ik. jaungoikodun.
fedegabe. izond. (TE). Incrédulo,-a; no creyente; infiel. Fedegabia esaten doguna, fedetsua askotan, beste siñikera batzuetan. Ik. fedebako.
fedetsu. izond. (TE). Muy creyente, de una fe sólida. Mahoman aldekuentzat, eurak (dira) fedetsuak, kristauak fedegabiak.
Feli. iz. ber. (TE). Félix; Felisa; Felicitas. Gure Feli asmotsua da.
ferixa [feria]. iz. (TE). Feria; mercado. Elgoibarko ferixia, hillan azkenengo zapatuan.
Ferran. iz. ber. (TE). Fernando. Urkiko Ferran, bizi ete da? / [...] Ferran Amezketakua esakera zorrotzetan. (Ibilt 257).
fetxurixa. iz. (OEH). Fechoría, broma pesada. Holako fetxurixaren bat ein ei zetsan Elgoibarko Artaso pelotarixari. (Zirik 91). / Bere fetxurixetarako beti moldatzen zan laguntzalliak billatzen. (Zirk 33).
fiestako. izlag. (TE). Simulado,-a, fingido,-a; de broma. Txantxetakua. Erebixen hasarre guztia, uste alkar jan bihar ebela, eta fiestakua. Ik. aproposko, txantxetako.
fiestan. adlag. (TE). De broma; bromeando, jugando. Zu baiña, benetan ala fiestan diharduzu? Anton. benetan. Ik. txantxetan, brometan.
figura (fiura, pi(g)ura).
1 . figura (fiura, pi(g)ura). iz. (NA). Aspecto desaliñado. Hori da fiuria daukana horrek!
2 . figura (fiura, pi(g)ura). iz. (NA). De dudosa pinta, persona rara. Tipo bat kontuz ibili biharrekua danian ero, "hori piuria dok eta kontuz ibili hari horrekin, e?" esaten da.
fila. iz. (OEH). Fila. Gure agura zaharrori be ez zan elixan lehelengo filan egoten zanetarikua. (Zirik 42). Ik. erreskada, illara, errenkada.
fila egin. esap. (TE). Marcharse/desaparecer disimuladamente. "Desaparecer a hurtadillas" (TE, 374). Iñor kontuan jausi baiño lehen, fila eiñ eban. Ik. keiana egin.
filarmonika (fillarmonika). iz. (NA). Acordeón. Erregalau desta fillarmonikia. "Soiñua" be bai eta "fillarmonikia" be bai. Beste bat zan mosu-kitarria. Ni umia nitzanian, mutillak, danak, hoixe joten mutiko guztiak, tturri-tirri-turri-turri..., eta halaxe izen be, mosu-kitarria! Baiña bestia filarmonikia da, e?! / Etorri dia fillarmonika jotalliak, fillarmonikistak. Ik. mosu-kitarra.
filologo. iz. (OEH). Filólogo,-a. Gure filologuak hainbeste eskatzen dabien "atlas-linguistiko" horretarako. (Zirik 7).
filosofia. iz. (OEH). Filosofía. Ona ta txarraren filosofia Plaentxian. (Zirik 43).
fin.
1 . fin. izond. (TE). Ahorrador,-a, trabajador,-a. Berakatz atala baiño fiñagua dogu ha neskia. / Jesuita ta euskatzale fiña izan zan Erromaldo Galdos. (Zirik 89).
2 . fin. izond. (TE). Selecto,-a, de buena calidad; trabajado,-a laboriosamente. Urre fiña bezin guragarrixa.