otxan [otzan]. izond. (NA). Manso,-a, noble [en animales]. Ik. mantso, ondrau. Animalixekin esaten da normalian.
Otxandixo [Otxandio]. l. iz. (TE). Ochandiano (municipio); Otxandio (municipio). Otxandixon ultzegiñak. otxau (otxabu). iz. (ETNO). Escariador. Aurretik egindako zuluak neurrira akabatzeko erabiltzen dan ebaketa-erreminttia. Zulua neurri-neurrixan geldittuko bada, otxaua pasau bihar. / Otxabu onakin zentesimara lagatzen dira zuluak. / Garbi geldittu dok zulua otxaua pasau eta gero. otxin. iz. (TE). Peso; moneda antigua. Antxiñako diruan baloria barik, dirua-dirutzia aitzen emoteko erabiltzen da gaur egunian, / "Sobrevive en expresiones" (TE, 615).
otxiñak egin. esap. (TE). Hacer fortuna, enriquecerse, adinerarse. Dirua egin, aberastu.
Zuen ama, bere denda sostorrakin, otxiñak eitten dago. / Otxiñak eitten dagoz gerriakin, iñoiz be ez dalako ferixa txarrik izaten danentzako. / Eibarren jende askok otxiñak egin dittu negoziuekin. / Apalateikuak, [...] mardo asko, otxiñak eiñda. (Ibilt 258).
/ Otxiñak eitxeko bidia izango dogula. (Zirik 112).
Ik. otxindu. otxindu, otxintze. da ad. (JSM). Enriquecerse, adinerarse, hacerse rico. Dirutu, aberastu.
Ameriketan otxindu eta gero, herrira etorri eta etxe haundi bat eiñ eban. / "Txokuak" darabil jendetza garaua tabernan! Horrek otxintzen dagoz. / Besterik ezian, alditxo baterako otxinduko gaittuk bahintzat. (Zirik 45) Ik. otxiñak egin. otxinduta. adlag. (NA). Adinerado,-a. Diruak, otxiñak eginda; aberastuta.
Horrek ez daka biharrian jarraittu biharrik, otxinduta dago-ta. otxo-kuarto. interj. (JSM). ¡Qué caray!. Zer móste ta ze otxo-kuarto!
/ Ze txapa eta ze otxo-kuarto!, gaiñian jo jok barren!
/ Ze izena aldatu ta ze otxo-kuarto. (Zirik 79).
otzaldapa. iz. (ETNO). Pared de madera. Ganbarako egurrezko hormia; egur oholez jasotako itxituria. Kanpoko hormakua izan leike, edo barrukua, ganbara zatixak partitzen dittuana. Sasoi baten, baitta basarriko beste zati mordua be. otzara. iz. (TE). Cesto; canasta. Ogixa, jatekua edo beste edozer eruateko zaria (ETNO). / "Cesta de mimbre" (TE, 616).
Otzaria bete intxaur batu genduan. Ik. zara, saski, sorki, zesto. ozpin. iz. (TE). Vinagre. Euskerazko "ozpiña" dogun artian, "biñagria" esatiak ez dau ondo emoten; edo bixetara gelditzekotan, ha beti hobetzat. Ik. biñagre. oztoztan [ozta-oztan]. adlag. (TE). Con gran dificultad, difícilmente, a duras penas. Oztoztan nabill hanken gaiñian. / Oztoztan izan dau nahikua emon detsazun dirua. / Oztoztan zutintzen zan, baiña tentetu arren, ezin zuzendu gizonori. (Zirik 147). Ik. tikili-makala, apenas. Gehixago erabiltzen da justu-justu.
|
Babesleak
