derrigor (derrior). adlag. (TE). Forzosamente, a la fuerza. Orruaz ziñuan derrior bihar ebala... Ik. nahittanahiez. derrigorrezko (derriorrezko). izlag. (OEH). Forzoso, -a, obligado, -a. Derrigorrezko bihar horrek biharra eraitzen zetsen. (Zirik 11). derrigorrian (derriorrian) [derrigorrean]. adlag. (TE). Forzosamente, a la fuerza. Derrigorrian eruan eben etxera. Ik. nahittanahiez.  "Frecuente, aunque puede sustituírse y se le sustituye por el castizo nai-da-naiezian" (TE, 290). desafixo (desapixo) [desafio]. iz. (TE). Desafío; reto. Narruk desafixua bota dau erozeiñ adarin kontra milla errial. / Gaurko partidua desafixokua ei da. desafixoka (desafixuka) [desafioka]. adlag. (OEH). Desafiando; amenazando. Beti "badago bat" esanaz desafixuka ibiltzen zan. (Zirik 90). desbardin [desberdin]. izond. (TE). Desigual; desnivelado,-a. Mahai hau, desbardiña dago jasogarririk barik. desegin, desegitte. du ad. Deshacer, destruir. Egin eta desegin errez egitten dira gauzak gaur egunian. Ik. apurtu, birrindu. desiertu [desertu]. iz. (OEH). Desierto. Bere amesetan, [...] tabernetatik urrin mendi sikuren batian edo nahiz desiertuan bertan basamortuak zihar ebillen. (Zirik 18). desio. iz. (OEH). Deseo. Haren desiora apaldu zan. (Ibilt 485). / Horixe dok iñondako desio txarra. (Zirik 125). desiotan izan. da ad. (OEH). Desear. Famelixa eukiarren, emazte honen frutuan desiotan zan. (Ibilt 485). deskantsu. iz. (OEH). Descanso. Musikia joten diharduen artian izaten dittuen deskantsuetan. (Zirik 20). Ik. atsen. deskuidau, deskuidatze [deskuidatu]. 1 . deskuidau, deskuidatze [deskuidatu]. da ad. (OEH). Descuidar(se). Eraten apur bat deskuidau dok eta eskillarak igotzen lagundu bihar detsak. (Zirik 61). 2 . deskuidau, deskuidatze [deskuidatu]. da ad. (OEH). Confundir(se), equivocar(se). despatxau, despatxatze [despatxatu]. du ad. (OEH). Despachar, despedir(se). Despatxau najuek [fabrikatik]. (Zirik 101). 1 . despistau, despistatze [despistatu]. da/du ad. (OEH). Despistar(se). 2 . despistau [despistatu]. izond. (OEH). Despistado,-a. Jakintsu gehixenen antzera despistau haundi bat ei da. (Zirik 111). desterrau, desterratze [desterratu]. du ad. (JSM). Desterrar; expatriar. Erbesteratu. Ik. erbesteratu. desteria © Anaje Narbaiza deztera [geztera]. iz. (TE). Muela de afilar; piedra de afilar. Bueltaka dabillen zorroztarrixa, eskuz, manibelaz edo pedal-sistema batez eragitten jakona (ETNO). Dezteria edo zorroztarrixa, Eibarko lantei guztietan. Ik. esku-harri, harri, harri. dezterarri [gezterarri]. iz. (TE). Piedra rotativa de afilar; muela de afilar. Bueltaka dabillen zorroztarrixa, eskuz, manibelaz edo pedal-sistema batez eragitten jakona (ETNO). Dezterarrixak urakin biharra eitten dau. / Siñistiak be kontuak jaukaz, antxiñan erremintta zorrozketa guztiak dezterarrixan egitten zirana. Ik. deztera. di-da. 1 . di-da (di-dau). onomat. (IL). Hacer algo con decisión y rapidez. Arintasunana. Ogixa be, labako-sua eitteko, oria eindakuan ba "ontxe harrotu da", eta labia erreta badao ba, di-da!, ogixak ein da sartzeko harrotu ein bihar da. / Beste barik, berihalaxe, di-da! egiñ eban, eta kitto. Ik. fist, zirt-zart. 2 . di-da. onomat. (TE). Golpe súbito y/o fuerte. Gogor samar jotia. / "Onomatopeya del acto de golpear" (TE, 291). Di-da burutik behera, eta lurrera konort barik. di-di-di (ti-ti-ti). onomat. (ETNO). Tartamudez [onomatopeya]. Esan eziñana. Azkenian berba egiñ eran, be "ti-ti-ti-ti..." urtetzen desta!, eziñ esana!. dia-kanpo. 1 . dia-kanpo (dia-de-kanpo). iz. (NA). Viaje de novios, luna de miel. Lehenao, biaje-nobiosai "dia-kanpua" esaten jakon. 2 . dia-kanpo (dia-de-kanpo). iz. (NA). Excursión. Santa Ageda dia-kanpuan izen da; hor izen da arreglatzen Eibarren eta!. diabolo. iz. (ETNO). Diábolo. Pobriak egurrezkua erabiltzen eben, baiña kategorixakuak gomazko diaboluak ziran. diabru [deabru]. 1 . diabru [deabru]. iz. (TE). Diablo, demonio, maligno. Honetan, Espirituak eruan eban Jesus urrin bateko bakardade latz batera, diabruak tentau zeixan. / Berak ezta milla diabruri (be) bildurrik ez zetsala. (Ibilt 467). Ik. demonio. 2 . diabru [deabru]. izond. (TE). Travieso,-a, demonio (de), del demonio. Infarnuko Txikixa esaten gentsan eskolako bati, oso diabrua zalako. Ik. demonio. diabruak hartu. esap. (OEH). Endemoniar(se), ser poseído por el diablo. Bere emaztia zeguan diabruak hartuta, ez kurutzak eta ez ur-bedinkatuak baketzen ebela. (Ibilt 465). diabrukerixa [deabrukeria]. iz. (TE). Diablura; fechoría; trastada; travesura. Ez okerrok, baitta onenak be, makiña bat diabrukerixa eitten genduzen sasoi hartan.

da dangateko deika derrigor diadarka disdira dote droga dun