sartubarri. iz. / izond. (OEH). Novicio,-a, recién entrado,-a. [Zoroetxean] sartu orduko [...] esan ei zetsen sartubarrixak. (Zirik 21).
sartuera. iz. (TE). Entrada, acceso. Kale hartarako sartueria oso txarto dago. Anton. urteera. Ik. sarrera. sartzeko puntzoi. iz. (ETNO). Punzón de incrustar. Tenplau bako puntzoi punta laua, harixa sartzeko (inkrustatzeko) damaskinauan erabiltzen dana. Ik. markadore, matiatzeko puntzoi, puntzoi, sakabokau. sasi. 1 . sasi. iz. (ETNO). Zarza (Rubus sp.). Batan eta bestian nagikerixiagaittik, sasixak eta asunak jan eben baserrixa. / Arantza baltzak zurixa emoten dau; arantza zorrotzak dittu eta hesixetan jartzen da. Beste arantzia, sasixa, luzia da, eta masustak emoten dittu. Ik. sasi-arantza, lahar, arantza. 2 . sasi. iz. (TE). Zarzal, matojo, matorral. Baserrixan, gau eta egun txikik eta haundik jardun ezik, sasixak jan dana. Ik. sasikarte, sasitza. 3 . sasi. iz. (NA). Embrollo, enredo, lío. Nahastia.
Neuk esango detsut: politikia badakizu zer dan?! sasixa! Badakizu sasixa ze dan?! sekula garbittu eziñ!, eta horixe da politikia neretzako: ezin garbittu! Hau garbitzen badozu, bestia zikindu... Bueno!. sasixan zarraparria. esap. (JME). Rumor [fig], ruido en el zarzal . Zurrumurrua, zerbaitten hotsa. Kazari giroko esapidea.
Sasixan zarraparraren bat danian zerbaitt izaten ei da. (Zirik 123).
/ Plaentxia guztian zabaldu zan zurrumurrua ta autubatzalliak pe ahoz-aho zerabillen kuadrilla batek perretxiku benenosuak pe jaten zittuela. Eta, esaerak diñuan moduan: sasixan zarraparria danian, zerbaitt izaten da. (Zirik 62).
Ik. zarraparra. sasi-. aurr. (TE). Seudo, falso,-a. Faltsu zentsuan zenbait berbari jartzen jakon aurrizkixa.
Sasiletrau, sasimediko, sasijakintsu, sasiabogau... Ik. asto-, basa-. sasi-arantza. iz. (TE). Zarza (Rubus sp.). Sasi-arantzak ein ziran jabe baserri hartan. / Sasi-arantzia hazten hasten danian, ha gelditzia gatxa dok! Harek dana harrapatzen jok!. Ik. sasi, lahar, arantza. sasi-larrosa. iz. (TE). Rosa silvestre. Sasi-larrosiak arantza artia apaintzen dau. sasiabogau. iz. (TE). Abogado de pacotilla, seudoabogado. "Abogado de secano" (TE, 650).
Sasiabogau baten esanetara dabill, etxia jan biharrian. Ik. sasi-. sasijakintsu. izond. (NA). Sabidillo,-a, sabelotodo, resabido,-a. Jakintsu izan barik itxurak egitten dittuana. 
sasiko. izlag. (TE). Ilegítimo,-a, bastardo,-a; hijo,-a natural. Sasikua izan arren, gizon haundixa izatera heldu zan. Ik. sasikume, Sasipoia, isilkume, sasipoi. sasikume (sasikuma). iz. (TE). Bastardo; ilegítimo; de padre desconocido; hijo natural. "Se dice del nacido de soltera" (TE, 650).
Sasikumiak sarrittan argixak eta ederrak, aittan ordez Jaungoikuak zaindu dittualako. Ik. sasiko, isilkume, sasipoi. sasiletrau [sasiletradu]. iz. (TE). Abogado o letrado de pacotilla, leguleyo,-a. Sasimedikua, sasiletraua, sasiastronomua. Ik. sasi-. sasimediku. iz. (TE). Médico,-a sin título, curandero,-a. Sasimedikua, sasiletraua, sasiastronomua. / Hárek lehenagoko sasimediku zaharrak besterik ei ziran. (Zirik 52).
Ik. Arnobateko, sasi-. sasipoi. iz. (TE). Nacido de soltera. Berezko esanguria, "Lo mismo que sasikumia" (TE, 651).
Ik. sasiko, sasikume, isilkume. saskar (zaskar, zazkar). 1 . saskar (zaskar, zazkar). izond. (TE). Estúpido,-a, grosero,-a. Latza, gogorra, gozotasunik ez daukan norbaitteri edo zeozeri esaten jako.
Aztorautako astarra baiño saskarragua zan ha gizona.
Ik. takar. 2 . saskar (zaskar, zazkar). izond. (OEH). Deshonesto,-a, licencioso,-a. Harrapau zeixezen zaskar bi hárek, zeintzuk, Jaungoikuari eskerrak, eziñ izan eben bete euren asmo gaiztua. (Ibilt 456)
/ Ez eban denporarik galdu bere zorionan poza jakin eraitzeko lagun zaskarrari. (Ibilt 457).
/ Herriko edozeiñ itxusi, zazkar eta zikiñ nahixago dabela bere emazte garbixa baiño. (Ibilt 472).
/ Eta ia nere barruan horrelako su zazkarra izatera, ahalko litzakian ezkutuan gorde ke barik. (Ibilt 480).
saskarkerixa (zaskarkerixa, zazkarkerixa). iz. (TE). Torpeza, brutalidad; deshonestidad, impudicia, grosería. Saskarkerixia ez zan falta haren partetik. / Lagunak, ez bakarrik ondo eritxi zetsan zaskarkerixa honi, ez bada eze... (Ibilt 456s).
/ Ez balitza doran dudiagaittik esker-txarreko zazkarkerixa hau sinistu ezinda, oingo ibaixan ezkutuan ittota ziñan. (Ibilt 479s).
|
Babesleak
