Bilaketa aurreratua
- a b d e f g h i j k l m n o p r s t u x z
oo (uo!, uopuo!). interj. (TE). Exclamación para detener a los ganados uncidos. "Voz con que se manda parar el ganado" (TE, 599). Ik. ixo.
opakizun. iz. (TE). Regalo, presente, obsequio. Eraztun hau, nere maittian opakizuna. Ik. opari.
opari.
1 . opari. iz. (OEH). Regalo, obsequio, presente; voluntad, deseo. Han be, txatxarkerixekin ez ebela nahikua ta euren opari guztia lehoi bat hiltzia zan. (Zirik 86). Ik. opa, opakizun, erregalu.
2 . opari. iz. (TE). Ofrenda. Lohi bako bildots guri-guri bat eruan eban oparitzat, Jaungoikuan etxera.
oparo. adlag. (TE). Abundantemente, espléndidamente. Oparo eskiñi zeskun etxian eban guztia.
opatsu. izond. (TE). Generoso,-a, desinteresado,-a. Eskuzabala. Zan gizon bat opatsua, bererik ezer ez eukana. Ik. eskuzabal, franko.  Ez da erabiltzen.
opatu, opatze ( opatutze). dio/du ad. (TE). Desear, ofrecer, ofrendar, regalar. Jaungoikuan aldarian opatu eban arkumerik gurixena. / Kain eta Abelek, bixak eitten eben opatutzia bakotxak bere ondasunetatik. Ik. opa izan.
operau [operatu]. du ad. (OEH). Operar, intervenir. Eguntxuak jaroiaz klinikan operauta. (Zirik 43).
operaziño [operazio]. iz. (TE). Operación; fase, parte, quehacer. "Cada una de las operaciones en que se divide el trabajo" (TE, 600). Antxiñako ofizio nausi guztiak, operaziñuetan zatittu ziran fabrikia etorri zanian.
opil. iz. (TE). Torta de pan. Elgeta-kaleko Andres labarixan opillak eta tremesak, gozuak jateko.
opiziale. iz. (ETNO). Obrero,-a, operario,-a, trabajador,-a; empleado,-a. Mogelen Peru Abarkan Maisu Juan erdaldunduak bihargiñari opiziale deitzen detsa. [Peru Abarca] MJ: -Zenbat opiziale dira eta zer aloger emoten jakue? P.: -Dira lau bihargiñ: ijelia, urtzaille bi eta gatzamaillia. Alogera hainbestekua da.... Ik. langille, obrero.  Ez da gaur egun erabiltzen.
Or-ezpengo [Hor ez bahengo]. l. iz. (TE). Or-ezpengo (terreno). "Nombre que le quedara en Eibar a una propiedad poco afortunadamente situada" (TE, 604). Bolinguan eta Sansaburun bittartian zan Or-ezpengo.
orain (oreiñ) [orin]. iz. (TE). Lunar, peca, antojo; mancha de la piel. Bere arpegi ederrian orain bat eban haiñ egoki jarritta eze, bere edertasunari grazia bat gehitzen zetsan.
oraiñengo. adlag. (JSM). Recientemente, la última vez . Oiñ hurrengo, oiñ azkenengo. Oraiñengo kalian ikusi nebanetik asko maxkaldu da.  XVIII. gizaldiko berbia da (JSM); ez dogu uste gaur iñok erabilliko dabenik Eibarren.
orañel (oreñal, oraiñel) [orinal]. iz. (TE). Orinal. Orañeletik kanpora diharduzu... / Ohe barrenian jarrita oraiñela eskuetan erdi husturik ebala. (Zirik 19).
oratu (obatu), oratze (oratutze).
1 . oratu (obatu), oratze (oratutze). dio ad. (TE). Asir, agarrar, coger, apresar. Oratixozu gerri-gerrittik... / Mutiko batek, eskutik oratuta erabiltzen dau danera. / Burdiña gorixari eskuakin oratutzia balitz... / Nahixago eban subiari oratzia, hari eskua emotia baiño. / Buruari obatuta. (Zirik 27). / Behin besotik oratu eta lotsa gabe esan zetsan arte. (Ibilt 476). / Juan biharko zaraz nere lurretatik, nun, zortzi egun igarota oratzera
ezkero, heriotza izugarrixa izango dozu(n). (Ibilt 482).
Ik. heldu.
2 . oratu, oratze (oratutze). dio ad. (TE). Aceptar un reto, una apuesta. "En materia de juegos y competencias, aceptar una apuesta o un reto" (TE, 601). Itziarkuan kukurrukuari Elgetakuak oratu ei detsa. / Oratzia dauka, nahi deixanian, ein detsaran errekauari.
3 . oratu, oratze ( oratutze). du ad. (TE). Detener. Oratu dabe lapurra. / Lapurra oratzia zan kontua, baiña eziñ izan eben.
oratugarri. iz. (TE). Agarradero, asidero; asa, mango. Lapiku horrek oratugarrixa bihar leuke hobia.
oratuleku. iz. (AS). Ik. helduleku.
oratulekubako. izlag. (AS). Sin asidero, sin agarradero, sin asa, liso,-a.
oraziño [orazio]. iz. (TE). Oración, rezo; plegaria, ruego. Aittaguria da Nazaret-kuak erregu danen ordezko laga zeskun oraziñua. Ik. erregu, errezo, otoitz.  Arrunta da oraziño erabiltzia. "En Eibar se dice comunmente" (TE, 615).
orban.
1 . orban. iz. (TE). Mancha, suciedad; mella, marca, cicatriz. Ein zestan haginkadiagaz, orbana laga zestan betiko. / Hau arpegiko orbana kendutziagaittik, emongo neuke bizi erdixa. Ik. lohi.  Armagintzan asko erabiltzen da: "Vocablo muy usado en la armería" (TE, 601).
2 . orban. iz. (TE). Pecado, culpa. Esangura figuradua dauka. Gure orbanak, zeiñek garbittu?