oo (uo!, uopuo!). interj. (TE). Exclamación para detener a los ganados uncidos. "Voz con que se manda parar el ganado" (TE, 599).
Ik. ixo. opari. opatsu. izond. (TE). Generoso,-a, desinteresado,-a. Eskuzabala. Zan gizon bat opatsua, bererik ezer ez eukana. Ik. eskuzabal, franko. Ez da erabiltzen. opatu, opatze ( opatutze). dio/du ad. (TE). Desear, ofrecer, ofrendar, regalar. Jaungoikuan aldarian opatu eban arkumerik gurixena. / Kain eta Abelek, bixak eitten eben opatutzia bakotxak bere ondasunetatik. Ik. opa izan. operau [operatu]. du ad. (OEH). Operar, intervenir. Eguntxuak jaroiaz klinikan operauta. (Zirik 43).
operaziño [operazio]. iz. (TE). Operación; fase, parte, quehacer. "Cada una de las operaciones en que se divide el trabajo" (TE, 600).
Antxiñako ofizio nausi guztiak, operaziñuetan zatittu ziran fabrikia etorri zanian. opiziale. iz. (ETNO). Obrero,-a, operario,-a, trabajador,-a; empleado,-a. Mogelen Peru Abarkan Maisu Juan erdaldunduak bihargiñari opiziale deitzen detsa.
[Peru Abarca] MJ: -Zenbat opiziale dira eta zer aloger emoten jakue? P.: -Dira lau bihargiñ: ijelia, urtzaille bi eta gatzamaillia. Alogera hainbestekua da.... Ik. langille, obrero. Ez da gaur egun erabiltzen.
Or-ezpengo [Hor ez bahengo]. l. iz. (TE). Or-ezpengo (terreno). "Nombre que le quedara en Eibar a una propiedad poco afortunadamente situada" (TE, 604). Bolinguan eta Sansaburun bittartian zan Or-ezpengo. orain (oreiñ) [orin]. iz. (TE). Lunar, peca, antojo; mancha de la piel. Bere arpegi ederrian orain bat eban haiñ egoki jarritta eze, bere edertasunari grazia bat gehitzen zetsan. oraiñengo. adlag. (JSM). Recientemente, la última vez . Oiñ hurrengo, oiñ azkenengo. Oraiñengo kalian ikusi nebanetik asko maxkaldu da. XVIII. gizaldiko berbia da (JSM); ez dogu uste gaur iñok erabilliko dabenik Eibarren. orañel (oreñal, oraiñel) [orinal]. iz. (TE). Orinal. Orañeletik kanpora diharduzu... / Ohe barrenian jarrita oraiñela eskuetan erdi husturik ebala. (Zirik 19).
oratu (obatu), oratze (oratutze). 1 . oratu (obatu), oratze (oratutze). dio ad. (TE). Asir, agarrar, coger, apresar. Oratixozu gerri-gerrittik... / Mutiko batek, eskutik oratuta erabiltzen dau danera. / Burdiña gorixari eskuakin oratutzia balitz... / Nahixago eban subiari oratzia, hari eskua emotia baiño. / Buruari obatuta. (Zirik 27).
/ Behin besotik oratu eta lotsa gabe esan zetsan arte. (Ibilt 476).
/ Juan biharko zaraz nere lurretatik, nun, zortzi egun igarota oratzera ezkero, heriotza izugarrixa izango dozu(n). (Ibilt 482). Ik. heldu. oratugarri. iz. (TE). Agarradero, asidero; asa, mango. Lapiku horrek oratugarrixa bihar leuke hobia. oraziño [orazio]. iz. (TE). Oración, rezo; plegaria, ruego. Aittaguria da Nazaret-kuak erregu danen ordezko laga zeskun oraziñua. Ik. erregu, errezo, otoitz. Arrunta da oraziño erabiltzia. "En Eibar se dice comunmente" (TE, 615).
|