ziur. 1 . ziur. adlag. (TE). Seguro, sin duda, con certeza; seguramente; fielmente . Bera ziur dago, gauzak berak esaten dittuan moduan dirana. / Iturburutik gauzia ziur jakiñaz. (Ibilt 457). / Ordainduko detsut, ziur, bestek ez bezelako neurrixan. (Ibilt 472). / Hor ba, nere erregiña eta señoria, haiñ ziur nun bete dodan aindutakua. (Ibilt 459).  Sinonimuan aldian, "aunque probablemente de la misma raíz latina, tiene más prestigio" (TE, 652). 2 . ziur. izond. (TE). Seguro,-a, cierto,-a. Ziurra oin nere zorigaiztua! ziur egon. da ad.-esap. (OEH). Estar seguro,-a, convencido,-a. Geroago eta ziurrago nago herririk barik euskera salbatzerik ez dogula. (Zirik 7). / Egon zaittez ziur zure txarrik ez dorala sinistu. (Ibilt 480). ziur izan. da ad.-esap. (OEH). Etar seguro,-a. Ziur zanetik Zaldunak ezingo ebala ondo hartu baiño bere edertasunan opa gozua. (Ibilt 476). ziur-ziur. adlag. (OEH). Seguramente, sin duda. Beragaz afaldu biar baneu, ziur-ziur dodan hilletiak hillgo nindukiana. (Ibilt 464). ziutau, zitatze [zitatu]. da/du ad. Citar(se). Domeka goizeko bedratziretarako zitau ziran presapian. (Zirik 38). zizel. iz. (ETNO). Cincel. Harrixak edo metalak lantzeko eta ebateko erabiltzen dan esku-erreminttia. Grabauko berbia da. zizelketa. iz. (ETNO). Cincelado. Gubilla, puntzoia eta zizelakiñ irudixak erliebian grabatzia. zizipozo egin. esap. (AS). Ceceo, cecear, defecto en el habla. Konsonante txistukarixak ez esatia ondo, "s / x / f / c" piskat nahastauaz. ziztrin. izond. (TE). Esmirriado,-a, pequeño,-a, enclenque, débil. Itxura eskasekua, argala, erkiña, zinbrixua. Ama hain gorbixa eta umia ziztriña. / Hori bai hori gizona ta ez hi, txiki ziztriñori. (Zirik 90). / Nere andra ziztriñak bere burua bota jok ibaira. (Zirik 121). Anton. gorbi. ziztro. 1 . ziztro. iz. (ETNO). Impotente, infecundo, estéril [ref al macho].  Ez da, gaur egun, berba arrunta Eibarren; bati bakarrik jaso izan detsagu berbiau, adarixan izenondotzat jaso be, baiña edozein persona edo animalixa ar antzurekin erabili leike.  AZ: zistor. 2 . ziztro. iz. (AZ). Hombre infértil. "Hombre incapaz para la generación" (AZ, 1187). zohi. 1 . zohi. iz. (ETNO). Tepe. Lur-bedar zatixa, azal-azalekua. Txabolen teillatuak, txondorrak eta abarrak estaltzeko erabiltzen dira, esate baterako. Lehenagoko txaboletako teillatuak zohizkuak izaten ziran. Ik. erpil, zopil, sopin, trillo, zotal. teillatua zoixekin © Jaione Isazelaia 2 . zohi. iz. (EEE). Terrón, gleba. "Zokilla, mokilla, lur multzo gogorra" (EEE). Alperra izaten da zohixak apurtzeko. Ik. erpil, zopil. zoko. iz. (TE). Hondonada; rincón. Urko osteko zokuan zan Errotatxo. / Zoko-zokuan, sasixak estalduta eguan txabola izandako harri-arte bat.  Berbian esanguria indartzia nahi danian repetiduta erabiltzen da: zoko-zokuan, "En lo hondo de la hondonada" (TE, 741). zoko egin. esap. (ETNO).  Jokuetako esakeria da. Ik. potxoloka. zoldu, zoltze (zoldutze). 1 . zoldu, zoltze ( zoldutze). da ad. (TE). Enconarse; infectarse. Gaiztotu, zittaldu. Ospelak zoldu jataz aurtengo neguan. / Zaurixa zoldutzia ezkerik, gaiztua osatzeko. / Garbittasunan faltiak dakar zaurixa zoltzia. Ik. zittaldu, gorbiztu. 2 . zoldu, zoltze ( zoldutze). da ad. (TE). Ablandar; poner en vía de curación. Bigundu, samurtu. Esaten eben katarrua zoldutzia zurrakapotiakin. Ik. katarrua zoldu, samurtu. zoligaizto. iz. (AZ). Callo; dureza. zolokotin (zorokotin, txolokotin, txolokota). iz. (NA). Hipo. zomorro. iz. (TE). Gorgojo; insecto de cereales y legumbres. Uzta erdixa, zomorruak jan dau aurten. Ik. koko, koko, baba-koko, burburixo, momorro.  1.koko arruntagua zomorro baiño. zoologiko. iz. (OEH). Zoológico. Gertaera horretan azaltzen dira mota guztietako txorixak; haze parke zoolojikua izan bihar eban gure herrixak! (Zirik 82). zopa. 1 . zopa. iz. (TE). Sopa. Berakatzakingo zopak asmau zittuanak, danon esker ona merezi dau. / Arrain zopia. (Zirik 23).  Normalian pluralian. 2 . zopa. iz. (TE). Sopa; trozo de pan. Likiduetan (saldia, esnia, txokolatia, ardaua...) botatzen diran ogi -ero gailleta- zatixak. Fraille-katilluan kafia-eta-esnia zopekin, haren barau-haustia. 3 . zopa. Brincos de una piedra lanzada sobre el agua. zopa-peskau. iz. (NA). Sopa de pescado. Lehen hogei duruan meriendatzen genduan eta! Elgoibarrera ferixara juanda eta, aber! etara kontua! Eta txipiroiak eta oillaskua ero janda, e?, ez e, zopa-peskaua bakarrik janda!. zopak egin. esap. (TE). Hacer botar piedras en el agua. Indarrez jaurti eta harri lau bateri ur gaiñian saltuak erain. / "Decíamos los muchachos, del juego de hacer deslizar la piedra plana en saltos sobre la superficie del agua mansa" (TE, 661). Presa-gañian, zopak eitten jarduntzen genduan eskolako mutillak. zopaundi (zopandi). iz. (ETNO). Clase de sopa. Izenak diñuan moduan, zopa haundixa: berdura, txarriki, okela eta oillaskuakin egindako zopia. Ogixa be gehitzen jako, eta dana batera jaten da; jatordu osua. Egun haundixetan egitten da / zan. Azkuek Eibarren bertan dauka jasota, beste esangura honekin: "cierta sopa que se tomaba poco antes del mediodía" (AZ, 958). zopil (zorpil, zorkil). iz. (ETNO). Gleba, terrón. Gogortutako lurra, lur-tontorra. Ik. erpil, sopin, trillo, tringo, zotal, zohi.  Arruntagua da erpil. zopil-mazo. iz. (ETNO). Mazo destripaterrones; mazo para desterronar. Soloko erpillak apurtzeko mazua. Ik. erpil-mazo.  Eibarren zopil-mazo be erabiltzen da, baiña erpil-mazo gehixago. zopildu, zopiltze. da ad. (ETNO). Formarse terrones en un campo. Erpillak edo zopillak egin. Ik. erpildu.  Arruntagua da erpildu. zopizarriau. du ad. (ETNO). Rozar, arar ligeramente la superficie. Azal-azaletik atxurtu. Ik. jorratu, saratu.  Eibarren normalagua saratu. zor. iz. (TE). Deuda; débito. Jaiotzatik dakargu zorra, zorpian bizi izateko hobiraiñok. / Iñun zorrik eztoten (ez doten) artian nere diruekin nabik, ta kitto. (Zirik 25). zor izan. du ad.-esap. (OEH). Deber algo; deber, tener que agradecer algo. Leixaltasuna zor zetsanez. (Ibilt 476). zorrak bardindu. du ad. (TE). Liquidar las deudas. Zorrak garbittu, enpaztu. Agoniakuakin zor guztiak bardintzen dira. Ik. bardindu, parra egin. zorrak egin. du ad. (TE). Endeudarse, contraer deudas. Zuen lagunari zorrak einda nator; eta ez da diruakin ordaintzen dana ein destan mesedia. zorretan. adlag. (TE). A crédito, al fiado; en deuda. Gizona beti zorretan Jaungoiko laguntzailliagaz. / Bizi guztian zorretan erosi dabe dendan. Ik. kontura, koskara, zorrian. zorrian. adlag. (TE). A crédito, al fiado; en deuda. Zorrian dabillenak gauza guztiak karuago erosi bihar izaten dittu. Ik. kontura, koskara, zorretan.

zabal zahittu zaltegi zapasalto egin zara zartain zaunkalari zekenkerixa zentzun zergaittik zerzeta zidarrezko zildu zintzoki zirkin ziur zorabixau zorotasun zotaska zulakaitz zurgin zurruztadaka