lapurreta. iz. (TE). Robo, hurto; atraco . Lapurretia da pekatu bat, ostutakua bere jabiari itxuli ezik parkatzen ez dana. / Aitzen emon zetsen alkarri, lapurretiaren gorabehera guztiak. (Zirik 97).
lapurretan egin. du ad. (TE). Robar, hurtar. Lapurretan eittiak ez dau balio; lapurretan ondo eitten jakitziak baiño. / Konturatu zan, tabernariak lapurretan eittia nahi zetsana. (Zirik 17s).
Ik. ostu. lapurretako. izlag. (TE). Objeto robado. Lapurretan egindakua.
Haren gauzarik gehixenak, lapurretakuak ziran. lapurtegi (lapurtei). iz. (TE). Ladronera, nido de ladrones. Eskrituran dozue: nere Etxia, errezurako etxia da, baiña zuek lapurtei baten bihurtu dozue (Luk. 19. 46). lapurti. izond. (TE). Ladrón,-a. Lapurretan egitten dabena.
Zaldun itxuriakin, lapurti bat zan. / Guzurti, lapurti, txatxarti, uzkarti... Lapur erabiltzen da, bai izen bai izenondo moduan.
lar. zenbtz. (TE). Demasiado. Ez nahikua eta lar, nahikua eta larregi da ein dabena. Ik. larregi. "Positivo de larregi, que es más usado" (TE, 512).
larako (labako, laako). iz. (ETNO). Pieza de madera del yugo. Larakuak bi izaten dira, atzian bata eta aurrian bestia. Atzekua burteriak ez deixan atzeruntz ein; eta aurrekua idi-pariak bultza ein deixan. / Labakua ona izan deiñ hagin-zurez egindakua izan bihar dok. Ik. burtera, era, lepo-era, aker. laranja (naranja). iz. (TE). Naranja. Laranjia ugari jatia aindu zetsan osasunerako. / Naranjen ta platanuen azalak. (Zirik 112).
"Naranjia decimos los bilingües" (TE, 512).
laratz-kako. iz. (ETNO). Gancho del llar. Laratzetik lapikuak esegitzeko erabiltzen dan kakua.
Ik. kako. laratz-kate. iz. (ETNO). Cadena colgante de las chimeneas. Tximinixatik behera daguan katia.
Ik. tximinixako kate. laren [laurden]. zenbtz. (TE). Cuarta parte; cuarto. Zatikixa da. Bildotsan larena izan dogu gaurko bazkarixa. larogei [laurogei]. zenbtz. (TE). Ochenta. Numero kardinala da. Bere lehenengo larogei urtiak ospatu dittu, lagun guztiak mahaixan batuta. larra (larre) [larre]. iz. (TE). Pasto; pastizal; prado; pradera. "Terreno en que pasta el ganado" (TE, 513). Larra barrixen ondorik heldu ziran honaiñok. Ik. larrokela. larra-bedar [larre-belar]. iz. (TE). especie floral, hierba. larra-behi (larre-behi, larrako behi). iz. (ETNO). Ganado de monte, vacas montarescas. Esnedunak kendu eta dana larra-behixak dakez oin. / Larrako-behixak daukauz. Nahi tta larrakuak izen, beti dauke zeozen kargua. Ik. basoko behi, behi gorri, ganau gorri, mendiko behi. Tartian behi, isko eta txahal izan arren, behixak esaten da.
larra-mendi [larre-mendi]. iz. (TE). Pastizal, prado, pradera. Handik aurrera, dana da larra-mendixa. larra-sail [larre-sail]. iz. (TE). Pastizal, pradera, prado. Herrixak, aberzaiñetik bizi ziranian, larra-saillen billa toki batetik bestera aldatzen ziran. larrain. iz. (ETNO). Era, delantera de casa donde se trilla. Garixa joteko lekua, etxaurria.
Gaur egun, etxaurre esanguria dauka gehixenbat.
larralde. iz. (TE). Pastizal, terreno de pastos, pradera. "Tierra de pastos, en oposición a soluak, que son las tierras de sembradío" (TE, 513).
Soluetatik ez urrin, larraldia. Anton. alor, solo. larrapastada. iz. (TE). Resbalón, patinazo. Larrapastadia eiñ izotzetan eta luze jausi da. / Aldats beheran egin neban larrapastadiakin orkatillia bihurrittu neban. Ik. irristada, labankada. larrapast egin. esap. (IL). Patinar(se), resbalar(se). Larrapast egiñ eta luze-luze jausi zan. larregi (larrei). zenbtz. (TE). Demasiado, excesivo. Larregi itxain dot oiñ artian. / Aspaldixan larregi be jan izan jonat. (Zirik 15).
/ Jokuan larregi ein. (Zirik 102).
/ Zelan hauts demoniua larregi ezarri zetsan jatekuari, ez zan haren sua emetauko eban modurik. (Ibilt 473).
/ Neretzat lotsa larregi izango litzakianetik [...]. (Ibilt 455).
Ik. sobra, lar, nahikua eta larregi, gehixegi. Larregi askoz be gehixago erabiltzen da lar baiño .
|
Babesleak
