txanpon. iz. (TE). Moneda de cobre, cuarto, moneda. Metalezko edozein diruri esaten jako. Txanpon baten legatza saltzen, baiña txanpona karu.  Moneda de cobre del tiempo de Isabel II (TE, 685). txantel. iz. (NA). Trozo de terreno a cambio de otro expropiado; parcela a cambio de otra expropiada. Txantela da ba, hamen pasua lagatziarren trenbidiari, han emon, ezta? zatitxo bat. Hamen kentzen detsuna, han emon.. Txanton. iz. ber. (NA). Antonio. Jose Antonion aittitta be Txanton zan, ezautu neban nik!. txantxa. iz. (OEH). Broma, chanza. Ik. broma. txantxetako. izlag. (TE). De broma, en broma, simulado,-a. San Pedro egunian, hogeta lau ordurako izaten zan txantxetako alkate herriko barregarriren bat. / [Jakizu] nere zurekingo jardunak txantxetakuak izan dirala eta barre eraitteko! (Ibilt 477) / Behin illuntzia ezkero, heldu zan txantxetako frailliori bere emazte kaskillagana. (Ibilt 464). Ik. aproposko, fiestako. txantxetan. adlag. (TE). Bromeando, de broma, en broma. Txantxetan esandako gauzia, benetan hartu eban. / Erantzun zetsan andra ziraunari barrez-barrez, txantxetan hartu baletsa letz. (Ibilt 487). Anton. benetan. Ik. fiestan, brometan. txantxetan ibili / egon (txantxetan ibilli). esap. (TE). Andar de broma, bromear; divertirse. Bata txantxetan ebillen, baiña bestia benetan. / Txantxetan genbizela, eskuturra apurtu eban. Ik. olgetan ibili. Txantxa zelaixa [Txaltxazelai]. l. iz. (TE). Txantxazelai (lugar). Egunero, Txantxa Zelaixan eukitzen genduan eskolia, Jose Gisasola zanagaz. txantxangorrixa © Ezezaguna txantxagorri (txantxangorri). iz. (TE). Petirrojo (Erithacus rubecula). Kukuak txantxagorrixan habixan ipintzen dittu bere arrautzak, umiak haztia haren kontura lagarik. / Kukua txantxagorrixen habixia hartzera zoiala. (Zirik 82). txantxagorrixanak. iz. (TE). Nidada del petirrojo. Arta baten agiri genduzen txantxagorrixanak. Ik. txantxagorri. txantxan. iz. (ETNO). Caries. Txantxiku. gatxiz. (TE). Apodo de los de Oñate. Oñatiarreri beste herrixetan jarri jakuen ezizena. / "Se decía de los de Oñate, sin sentido peyorativo" (TE, 686). Txantxiku, Arraindi-kalekua... basoko txantxikua © Ezezaguna txantxiku (txantxiko). iz. (ETNO). Rana, sapo partero (Alytes obstreticans). Ik. ugaratxo.  Eibarren ugaratxo da izenik normalena, baiña txantxiku be ezaguna da. txantxillikot. iz. (ETNO). Agallón de roble que se usaba como canica. Lihortutako kuku-sagarrak, afariketan erabiltzen ziranak. Gehixenetan kanika-jokuan egitteko. Ik. kuku-sagar, kanika. txantxilloi (txintxilloi). txantilloia © Anaje Narbaiza 1 . txantxilloi (txintxilloi). iz. (TE). Calibrador, calibre de verificación, plantilla. "Piezian neurrixa edo formia kontrolatzeko tresnia: Pasa-ezpasa txantxilloia; armagintzan kalibria jakitzeko zilindrua" (ETNO). / "Cilindro que va de más a menos y sirve para determinar los calibres" (TE, 686). Txantxilloia eskatizu Armaitxanian, apur baterako. / Piezak ondo urtengo badabe txantxilloiakin sarri begiratu bihar. / Txantxilloiakin be zentesimara egitten da biharra. / Begiratik txantxilloiakin neurri barruan daguan ala ez. / "Txintxilloia" Eibarren esaten da taillarretan "txantxilloia". 2 . txantxilloi (txintxilloi). iz. (VO). Muestra, modelo, pieza muestra. Txantxilloia batzutan izaten zan pieza bat, muestra moduan. "Échantillon" izaten da negurri bat. txantxurkillo (zanzurkillo). iz. (ETNO). Tijereta (Forficula auricularia). Txantxurkilloz jositta dago keixia, kolkuan be sartu jata bat. / Hau be gaiztua da. Zanzurkillua esaten gentsagun guk. Sagarrian egoten dira horrek, bai. Ik. buztanbikotx. txapa. 1 . txapa. iz. (ETNO). Pared de fragua frente a la tobera. "Sutegixan lau albuetako bat. Bergamaillu edo haiza-harrixan pareko albua. (Cor.Larr.)" (ETNO). Bergamailluan aurreko albuari "txapa" deitzen jako. 2 . txapa. iz. (ETNO). Melenera de los bueyes uncidos. Idixeri buztarrira lotzeko bekokixan ipintzen jakuena, narruzkua, adornuekin. Ia!, botaik txapia! nik idixari eutsiko jetsat!. 3 . txapa. iz. (ETNO). Económica, cocina en donde se hace fuego. Ik. ekonomika. txaparda. iz. (ETNO). Variedad de castaña. Berandu agertzen zan gaztaiñia, zemendixan; erreta jateko ona. Ik. gaztaiña. txaparruak (taparroiak). iz. (ETNO). Bañador, traje de baño. Ik. taparrau.  Eibarren askoz normalagua da traje(-de-)bañua entzutzia, baiña jente nagusixak txaparruak be esaten dau, seguru asko kostaldetik sartutako berbia.  txapel. 1 . txapel. iz. (TE). Boina. Gure herrixan iñoiz ikusi zan txapelik haundiña, sasoi baten Apotxek erabiltzen ebana. / Plazentzian bururik haundiña eukala diñue. Bere txapela, kirten bat ipiñi ezkero, guardasoltzat erabili ei zeikian. (Zirik 60). 2 . txapel. iz. (ETNO). Nube en la cumbre de un monte. Mendi tontorretan gelditzen diran laiño edo hodiak. Karakatek txapela dakanian, gatxa Deban egualdi ona egittia!. 3 . txapel. iz. (ETNO). Pieza sobre poste. Zutabian gaiñian ipintzen dan egur zatixa. Zutabian zabaleria haundittu eta frontalak nun ezarri euki deixan. txapel-kasko. iz. (TE). Visera, gorra. "Gorra de visera" (TE, 686). Euskaldunik (ez da) ikusi iñoiz txapel-kaskuakin. txapeldun. iz. / izond. (OEH). Campeón,-ona. Uztapide atara zan txapeldun. (Zirik 109). txapelgorri. iz. (TE). Liberal de las carlistadas. "Boina de color grana, que en las guerras carlistas caracterizó a los liberales" (TE, 686). Txapelgorrixak eta txapelzurixak, Bergaran eiñ eben bakia. Ik. gudari, txapelzuri, miliziano, rekete. txapelketa. iz. (OEH). Competición. Bertsolarixen txapelketa. (Zirik 109).

ta takillatxo tango tarrua joten teilla tenedor testigu tipirri-taparra tititsu tontotu tortoillo tramankulu tremes tripasare tronpa tunante Txakarra txalopeta txanpon txapelzuri txarridun txatxarti txikita tximinixako kate txinget txir txirringa txistada txixa Txonta txorrotu txuntxur