egiñera (eiñera). iz. (NA). Actitud; proceder; actuación. Horren itxuria, horren eiñeria ez jata gustau. egiñerain, egiñeraitte [egin-eragin]. du ad. Mandar hacer. Zerbaitt egittera derriortu. Haren zeregiña, eiñ-eraittia. Ik. agindu, erain. eginkizun. iz. (NA). Quehacer. Hamen eginkizun asko dao, e?, bihar asko dao. / Ez jata beste eginkizunik geratzen keetara juan baiño... / Eta arratsaldian ez ei zan agertzen mutillori, nausixak Eibarrerako eukan eginkizunori hartzeko. (Zirik 58).
Egintzaille. iz. ber. (AN). Egillia, Kreatzaillia, Jaungoikua.
Ta pekatu itzalagorik gura Egintzaillian aurka, lotu anaia beste barik azpiratu dabela ta. (Ibilt 109).
egitsu [egiatsu]. izond. (TE). Veraz, sincero,-a, franco,-a, . Egixa esaten dabena.
Bata egitsua beste, bestia guzurtixa. Anton. guzurti. Ik. egizale. egittar (egitar) [egiatar]. izond. (TE). Partidario,-a de la verdad; veraz, sincero,-a, franco,-a. Gauza guztien gaiñetik, egittarra; baiña, zer da egixa? Ik. egitsu, egizale. Ez da erabiltzen.
egitteko. iz. Obligación; quehacer. Badozu egittekorik gaur arratsaldian? Eingo dogu mendi bueltia? / Egin dittut egittekuak eta banoia ohera. Ik. azkar, bizi. egittekoren bat egin (eittekon bat egin). esap. (EEE). Hacer una gorda, armarla, liarla; hacer un disparate. "Neurriz kanpoko gauzaren bat egin" (EEE, 30).
Egunen batian ein bihar dot eittekoren bat. egittekua egin (eittekua(k) eiñ). esap. (EEE). Hacer una buena. Zeozer apartekua (txarra edo ona) egin dogula aitzen emoteko.
Ene! Nik ein juat eittekua; purua zalakuan giltza erre. (Zirik 38). egixak [egia]. iz. (TE). Verdades religiosas, verdades científicas, verdades filosóficas. Betiko jarrittako Egixak, oiñarri zerbitzen dabe dakigun enparauari. "En plural" (TE, 302).
egizale [egiazale]. izond. (TE). Sincero,-a, franco,-a, veraz. "Amante de la verdad" (TE, 303).
Egizalia izatiak eruan eban urkamendira. Ik. egitsu. egizko [egiazko]. izlag. (TE). Auténtico,-a, verdadero,-a ; real; cierto,-a. Bata da egizkua, bestia guzurrezkua. Anton. guzurrezko. Ik. benetako. Ego. l. iz. (TE). Ego (río). "Ego errekia; nuestro Ego, que hoy apenas existe" (TE, 303).
Nun da gaur gure antxiñako Ego garbixa, barrez zetorrena Bizkai aldetik bere arte estuan? egoera. iz. (Lab-Hiz). Estado, situación; condiciones. Egoera ha ikusitta plaentxiatarren batek laster zabaldu eban autua. (Zirik 110).
egokera [egoera]. iz. (TE). Postura, modo de estar; manera de estar. Haren egokeria, garbi-garbi, alper haundi batena. egoki. 1 . egoki. izond. (TE). Conveniente, adecuado,-a; apropiado,-a, procedente, oportuno,-a. Hauxe dogu toki egokixa etxe barrixa eitteko. Ik. aukerako. egokittu, egokitze [egokitu]. zaio ad. (AS). Tocar en suerte ; corresponder; presentarse. Babak erostia egokittu jatzun Gernikan?. / Neri egokittu jatan bihar hori eittia. Ik. suertau, gertau, tokau. egon, egote. 1 . egon (eon, on), egote. da ad. (TE). Haber; existir. Ez dago munduan beste bat ha lakorik. / Nahi beste dago gura dozun guztittik. 2 . egon (eon, on), egote. da ad. (TE). Estar; permanecer. Egon eta egon, eta milla urtian hortxe dago. / Hau ez dok bizi!: hau dok egon! / Duan biharra eittia baiño hobe egotia. / Dana esanda dago. (Zirik 69).
/ Larregi gizentzen nagok. (Zirik 57).
3 . egon, egote. da ad. (AN). Esperar, aguardar. Egon pixka batian, laster nator. / Tira ba, pixkatian egon zaittez eta dana gertauko detsut. (Zirik 118).
daguan-daguanian laga (dauan-dauanian) [dagoen-dagoenean]. esap. (AS). Dejarlo tal como está. Dauan-dauanian ezingo dogu hau laga.
egon ez bere onian. esap. Estar intranquilo,-a. "Significa no estar uno tranquilo" (TE, 304).
Ez nenguan nere onian, bialdu genduan gizona berriz osorik ikusi arte.
Ha: bere onian, ni: nere onian.
egon eziñik / ezinda. adlag. (OEH). Inquieto,-a; agitado,-a. Pozan pozez egon ezinda. (Zirik 17).
/ Uezabak emon zetsan barriari ta egon eziñik esan zetsan. (Zirik 13).
egonaldi (egotaldi). iz. (TE). Rato largo de estancia, parada; estadía; permanencia; rato. Egonaldixa zaiñ eiñ eta gero agertu zan. egosi, egoste. da/du ad. (TE). Cocer. Azia egosten ipiñizu sutonduan. / Lapikoko okela egosixa, piparrekin gertauta, jaten dogu eguardixetan. / Babak egostiak, goiz guztia eruaten zetsen lehengo andreri. |
|
Babesleak
