biribil-biribillian guzurtau. esap. (EEE). Equivocarse de pleno. Oso oker egon. Errez irabazi uste eben, baiña biribil-biribillian guzurtau dira: gure herrikuak jan detse, askon miñagaz. biribildu, biribiltze (biribildutze). 1 . biribildu, biribiltze ( biribildutze). du ad. (TE). Redondear. Torlojo buruak biribiltzen eitten eban Txantoianian. / Gauzia alde guztietara biribiltzen bada, eitten da bolia. / Errotarrixa biribiltzia. biribilluna [biribilgune]. iz. (TE). Parte/forma redonda, redondez; curva. Andrakumian biribillunak dauken grazia, Greziako idurixetan... 
birigarro hegogorri. iz. (ETNO). Zorzal alirrojo (Turdus iliacus). Ik. paseko birigarro. birigatx [birigaitz]. iz. (TE). Tuberculosis. Birigatxa, lehenago sarrixago izaten zan. Ik. birixetako. biriki. iz. (TE). Pulmones y el resto de órganos del sistema pulmonar (en cerdos, corderos, aves); bofe. Animalixen birixak eta ingurukuak.
Katuandako biriki apur bat emoirazu. / Epaikixa, itxuskixa, birikixa.... Ik. biri. Jateko balixo haundirik ez dau izan; txorizo eta antzerakuak egitteko
erabiltzen zan, edo bestela katu eta txakurreri jaten emoteko (ETNO). /
"No era comerciable y en las carnicerías lo daban para el gato" (TE,
264).
Biriñao. b. iz. (TE). Biriñao (caserío). Gorosta balleko basarrixa. Biriñaoko alabia ezkondu da gaur. birixetako [biriketako]. iz. (TE). Tuberculosis. Birixetakua, goizago konturatu ezkero, errez osatzen da oiñ. Ik. birigatx. birixo [bidrio]. iz. (TE). Cristal, vidrio. Igarixan dabillela, birixua zapaldu eta odoletan agertu zan. birlau, birlatze. du ad. (EEE). Se dice cuando un birlo tira los de la fila. Boletako berbia da. Boliak barik, txirlo batek errenkadan daren bestiak bota. Hau dok markia! Berriro be birlau ein jok. Ik. birlua egin. birlo. iz. (ETNO). Birlo, bolo. Boleta-jokuan zutiñik jartzen diran zurezko pieza bakotxa; Eibarren txirlo esaten detsaguna.
Ik. txirlo. Eibarren normalian txirlo erabiltzen da.
birlua egin. esap. (EEE). Se dice cuando un birlo tira los de la fila. Boletako berbia da. Bola-jokuan txirlo guztiak bota (EEE, 27).
Horrekin alperrik dok, oin be birlua ein jok. Ik. birlau. birrin (berrin). iz. (TE). Salvado, afrecho menudo. Birriña zahixa baiño fiñagua da, zehiagua; zahixa larrixagua da. Uruna bigarren aldiz eralgitzerakuan (galbahe fiñaguakin) jasotzen da birzahi edo birriña (ETNO). Garixari ataratzen jako birriña. Ik. birzahi, zahi-birrin. birrindu, birrintze ( birrindutze). du ad. (TE). Triturar, desmenuzar; destruir, destrozar; hacer polvo. Desegin, apurtu, txiki-txiki egin. Zortzi egunian birrindu dittu oiñetakuak. / Haxe zan oiñaztuak arbolia birrindutzia! / Gauzak birrintzia errezaua, hutsetik izatera ataratzia baiño. / Jo ta birrindu eban lau errezoikin / Artua ero garixa ero garagarra ero zeozer, uruna, urun latza eitten danian ganauei emoteko, pentsua zertzen danian, baiña uruna baiño latzaua danian, hori esaten da "birrindu". birzahi. iz. (ETNO). Salvado menudo; remoyuelo. Ik. birrin, zahi-birrin. Guk ez dogu jaso (birrin eta zahi-birrin bai), baiña Mogelek badarabil eta gure inguruan be jaso da (JME, Izag...).
bisitta [bisita]. iz. Visita. Alabian bisittia euki dot gaur.
/ Presuak gustora hartzen dittue lagunen bisittak.
Ik. sartu-urten. bisittia egin [bisita egin]. esap. Visitar, hacer una visita . Ez detsa bisittarik egin juan daneko hillabetian.
/ Bisitta bat egin detse lagunak Pedrori.
Ik. agertu bat egin, sartu-urten bat egin. |
|
Babesleak
