billatzaille [bilatzaile]. iz. (TE). Buscador,-a. "El que hizo el hallazgo" (TE, 261). Zeiñ izan da billatzaillia, emon deixoran sarixa? billau, billatze [bilatu]. du ad. (TE). Encontrar, hallar; buscar, rebuscar, indagar, explorar. Billa ibili barik suertau; billa ibili eta topau. Halakoren baten billau dot ardi galdua. / Hainbeste jenden artian, alkar billatzia ez zan erreza. / Han billau eban lagatako lekuan bertan. (Zirik 75). Ik. aurkittu, billa ibili, topau, tope egin. billoba [birbiloba]. iz. (TE). Bisnieto,-a, biznieto,-a. Eta heldu zan ezagutzera illobak eta billobak. Ik. loiba. billutzik (billotzik) [biluzik]. adlag. (TE). Desnudo,-a. Billutzik jaixo nintzan eta billutzik lotaratuko naiz lurrera. Ik. narrugorrixan, narrutsik, gorririk, narrugorririk. billuztu, billuzte ( billuztutze, billutzittu, billutzittutze) [biluzi]. da/du ad. (TE). Desnudar(se), despojar(se). Norbaitt edo zerbaitt, edo norbere burua, billutzik laga. Eskola mutikuak, billutzittu eta ezertariko zapirik gabe igari eitten genduan Indianukuan. / Orduan, aingeruak zeruan bezela, billutzittutziak ez eban emoten ardurarik, dana garbixa zalako. Ik. narrugorrittu. biña [bina]. zenbtz. (TE). Dos cada uno,-a, dos a cada uno,-a. "A razón de dos" (TE, 262). Zenbatzaille banakarixa da izatez. Guri biña emon zeskuezen, launa bestieri. biñan [binan]. adlag. (TE). De dos en dos; a pares. Eskolako umiak, biñan-biñan juan dira elixara. Ik. bika, biñaka.  Normalian repetiduta: biñan-biñan. biñagre (binagre) [binagre]. iz. (TE). Vinagre. Euskerazko "ozpiña" dogun artian, "biñagria" esatiak ez dau ondo emoten; edo bixetara gelditzekotan, ha beti hobetzat. / Olixua ta binagria, botilla batian sartuarren ezin alkartu. (Zirik 120). Ik. ozpin.  Hauxe da Eibarko berba normala: "En Eibar lo común" (TE, 612). Biñagre. gatxiz. (TE). Vinagre (apodo). Urki-Kurutzekuan ziran Biñagrenekuak. biñaka [binaka]. adlag. (TE). De dos en dos; a pares, dos a dos. Banaka, biñaka, launaka, zortziñaka... Ik. bika, biñan. biñako [binako]. iz. (TE). Doble(s) en el salto a la cuerda. Eguntik gora eitten zittuan biñakuak neskatilla eder harek.  Pluralian gehixenetan: biñákuak. biñakuetan. adlag. (ETNO). Dar fuerta a la cuerda y pasar cuando ésta esté arriba. Soka-saltoko berbia da. biñatu, biñatze ( biñatutze) [binatu]. da/du ad. (TE). Emparejar(se), formar parejas [sobre todo referido a personas o animales]. Biñan, bikotetan jarri, batez be persona edo animalixak. Udabarrixan, txoritxuak alkarrengana biñatzen dira. / Gaztedixia sasoiz biñatutzia komeni da. / Erromerixan, neska-mutillak biñatzia gura izaten dabe etxera itxulitzeko alkarregaz. biolin. iz. (ETNO). Berbiquí de carrete; berbiquí de pecho. Zuluak egitteko erreminttia, U formako helduleku batez muturrian eskuz jira-eragitten dan ginbelet bat dabena. Ik. berbikin, ginbelet. bira. iz. (TE). Vuelta; giro. bira egin. du ad. (TE). Girar, dar la vuelta. Lau pauso harutzago bira eiñ eban, eta nun danik bez. Ik. buelta egin, buelta hartu, itxuli, jira egin. biraldatu, biraldatze ( biraldatutze) [berraldatu]. du ad. (TE). Trasplantar. Birlandatu, aldatu. Azak, porruak, kipulak eta beste landara asko, biraldatu bihar izaten dira. / Landarak sikatu baiño lehen bihar genduke ein biraldatutzia. / Hobeko dozu oiñ ezkero landara hórrek biraldatzia. biraldatze (biraldatutze) [berraldatze]. iz. (TE). Trasplante. Landarak sikatu baiño lehen bihar genduke ein biraldatutzia. birau, biratze [biratu]. 1 . birau, biratze [biratu]. da/du ad. (TE). Dar(se) la vuelta, girar(se). Zerbaitten inguruan birak egin edo eragin. Bira erdixa emotiari be esaten jako (ETNO). Biratzerakuan itxuli ein da burdixa. 2 . birau, biratze [biratu]. da/du ad. (TE). Rectificar, cambiar de dirección. Sasoiz biratziak balio izan zetsan aixelko hari. biregatx (birikatx, birekatx). iz. (TE). Uñero, inflamación de la uña; panadizo. "Mal de dedo" (TE, 263). Denbora luzian euki eban biregatxa erdiko atzaparrian. biri. 1 . biri. iz. (TE). Pulmón. Birixak ixa galduan zittuan, baiña baserrixan osatu ein zan. Ik. biriki, hauspo.  Ixa beti pluralian. Gorputzeko beste zati batzuekin be hori pasatzen da: gibelak (hik daukaz gibelak!), tripak (tripetako miña)... 2 . biri. iz. (TE). Bofe; pulmón. Katuantzat birixa ekarri biharko da. Ik. biriki. biribil. izond. (TE). Redondo,-a, esférico,-a, circular. Iñok ez dau oiñ ukatzen mundua biribilla dana.

ba baiña bake balio banaka baratza Barixaku Santu barri basa baso bat ... beste ..... bazkaldu bedinkatzaille beharri beittu belaunburu benetalari beratu berdel berezale Berretxiña besarkatu betekizun bezerixa bide biharbide bihotz biko billatzaille biribil-biribill... bisittau bizartsu bizitegi blanko bóleta bosteko brageta bru-bru bultzaka burduntzi burtarasa buruhauste bustittasun