markadore. iz. (ETNO). Punzón marcador. Eskuzko puntzoia, galtzairu tenplauzkua, metalian dibujuak eta trazuak markatzeko grabadoriak erabiltzen dabena. Grabauko berbia da.
Ekarridak markadoria hobeto zorrozteko. Ik. matiatzeko puntzoi, puntu-biribil, sakabokau, sartzeko puntzoi, ubedun puntzoi. Markeskua [Markeskoa]. l. iz. (TE). Markeskua (casa solar). "Casa del Marqués en Isasi" (TE, 547).
Isasi gaiñian zan Markeskua. marmitta. iz. (ETNO). Cantina, marmita, cántaro de leche. Esnia erabiltzeko ontzixa.
Ik. esne-ontzi, kantin, kantinplora. marmittako (marmitxako, marmitxeko) [marmitako]. iz. (TE). Cocido de pescado. Atuna, patatak, piparra eta tomatiakin egindako lapikokua. /
"Sopa de pescado, según fórmula de los pescadores" (TE, 547). Ondarruara goiaz lagunok marmitxekua jatera. marraga [marrega]. iz. (AN). Colchón; marga, lana burda . Ik. lastamarrara. Marragak: Koltxoiak (EOYE, XVIII. mendea, 113. or. (JEL)).
marraskillo franses [barraskilo frantses]. iz. (TE). Caracol poco carnoso. "Variedad de caracol que no se recogía en Eibar debido a su poca carne" (TE, 547).
Marraskillo fransesa ez zan batzen Eibarren. marraskillo zuri [barraskilo zuri]. iz. (TE). Caracol pequeño; caracolillo. "Variedad menuda de caracol" (TE, 547).
Marraskillo zurixa batzen genduan txorikumiendako janari letz. marraskillo-jan [barraskilo-jan]. iz. (TE). Caracolada. "Comida a base de caracoles. La caracolada tradicional solía ser el segundo lunes de noviembre, día llamado de las Animas" (TE, 547).
Arimen egunian marraskillo-jana dogu Giputzanian. marrukerixa [marrokería]. iz. (OEH). Dolo, trapacería. Tranpia, engaiñua, irutxurra.
Zaldunan erantzuna, iges eiñ guran haren marrukerixeri. (Ibilt 477).
Ez da berba arrunta.
Marrukokua [Marrukokoa]. b. iz. (TE). Marrukokua (caserío). Eibarkua zan. Mutiolara bidian zan Marrukokua. marrusa (murrusa, marrosa) [marru]. iz. (NA). Mugido. Gure ganauak, jatekua sobre dauke eta marrusaka dihardue. Murrusa: behi murrusa. A. Iturrioz, Eibar aldizkaria, 1959, 26. zenbakia. (AN).
marrusaka jardun. esap. (ETNO). Mugir. marsal. iz. (JSM). árbol hermoso, árbol pujante. Sasoi batian gure inguruetako baso ederretan makiña bat marsal zeguan. marti. iz. (TE). Marzo. Behin martixa ezkero, uda-lorak agertzen dira. / Jaixo nitzan, Eibarren, Agiñako barrixuan, Zumaran basarrixan, martixan bostian, milla bederatziehun ta hogetabixan. Izena dot Eusebia, apelliduak Gisasola Aldazabal. / Orduan pentsau neban, hobe izango zala, horrek urtiok galdu eta karzelan sartu barik, Franzian egun batzuk edo urte batzuek ein eta etxera etorriko nintzala gero. Eta holantxik, pasau ein neban narrutsik, bildotsik, martixan lehelenguetan, Bidasoako errekia, kontrabandista batzuegaz. Euron pakete bat hartu buruan eta han pasau ninduen Franziara!. / Esr. Euxkixa ta eurixa, martiko egualdixa.
/ Kant. Euzkixa ta eurixa / Martiko egualdixa / euzkixa ta eurixa / matxin-gona-gorrixa.
Ik. april, martzo, maietz, agor, abendu, zemendi, urri. Basarrittarren artian eta jente nagusixan artian berba arrunta. Mugatuan: martixa. Kaletar gaztien artian mar(t)zo arruntagua (ez martxo). TEk dakarren epail ez da erabiltzen.
martineta. iz. (TE). Martín pescador. "En nuestros tiempos escolares no era rara esta especie ornitológica en el Ego" (TE, 547).
Oiñ ez da agertzen martinetia, bere kolore bizixekin, gure ibai aldietara. / Martiñeta soiñeko pinttauekin. (Ibilt 144).
Ik. ur-makinista. Ezagunagua ur-makinista berbia.
Martitta. iz. ber. (AN). Nombre de mujer. Marticha, XV-XVI. mendeak. "criada de la dicha Catalina de Ybarra" (EOYE, 135. or. (JEL)). Ibid.: Marticha de Galburusoro.
|
Babesleak
