maittegura. iz. (OEH). Amor, afecto. Ez da maittegura eta amore ixilleko haiñ ezkuturik, jakingo ez danik. (Ibilt 486). maittekiro [maitekiro]. adlag. (OEH). Con amor, amorosamente, cariñosamente. Maittetasunez. Txanton serenua, hamaika aldiz Pernando maittekiro oheratu ebana. (Zirik 37).  Maitteki eta maittekiro ez dira berba arruntak Eibarren. maittekor [maitekor]. izond. (TE). Enamoradizo,-a. Salomon, jakintsua baiña maittekorra, eta erbesteko andren zalia. Ik. maittetsu. maittetasun (maitetasun) [maitasun]. iz. (TE). Amor. Maittetasunan sustraixak, heriotzia baiño aurreragokuak. / Osasuna, maitetasuna, laguntasuna, estuasuna. Ik. amorixo, maitte. maittetsu [maitetsu]. 1 . maittetsu [maitetsu]. adlag.-izond. (TE). Amoroso,-a, agradable, amable; enamorado,-a. Haren ahuan, Jaungoikua Aitta maittetsu bat zan. / Esan zetsan maittetsu. (Ibilt 478). Ik. maittekor. 2 . maittetsu [maitetsu]. iz. (OEH). Amante, enamorado,-a. Ixilleko maittetsu bixen artian. (Ibilt 488). maittetsu ibili (maittetsu ibilli). esap. (TE). Andar enamorado,-a, estar enamorado,-a. Maitteminduta ibili. Ha neskatilla politta ikusi neban ordutik, maittetsu nenbillen. / Nola maittetsu zan, ixilixan, kristau arteko emakume zintzo eta ederren bategana. (Ibilt 458). maixu (maixo) [maisu]. iz. (TE). Maestro, instructor, profesor. Armerixako zazpi ofizio nausiñetan baziran maixo onak gure artian. / Entzun biharreko maixu aittuna zan guria. maixukerixa (maixokerixa) [maisukeria]. iz. (TE). Pedantería. "Alarde de sapiencia" (TE, 540). Maixokerixia badarabil behintzat bedorrek. majadero,-a. izond. (NA). Majadero,-a, estúpido,-a, zopenco,-a. Ha da majadero zaharra! / Majadero potrozorrixa! edarra ein justenan!. majo. 1 . majo,-a. izond. (TE). Apuesto,-a; simpático,-a, agradable, majo,-a. Itxura onekua; jatorra, tratu onekua. / majo gizonezkuendako; maja andrazkuendako. Neskatxa majia herrira agertu jakuna. / Senargei majua agertu jako neskazaharrari. 2 . majo. izond. (JME). Bueno,-a, hermoso,-a; grande, menudo,-a (sent ponderativo). Ona, edarra, galanta. Bazkari majua ein giñuan iñon kontura. / Zartara majua artu najuan arbolatik jausitta. / Etxe majua ikusi dogu, erosteko modukua.  Mugatuan batez be: majua. 3 . majo. adlag. (TE). Estupendamente, muy bien. Majo zabiz zu nere pekora, ezer falta ez jatzula. / Ai, Txorixa, ezkontziakin majo harrapau hinduen tranpan. (Zirik 76). / Trapu-trapu bai han majo, kanpokaldian txistuka pasiauaz. (Zirik 35).  Hainbat esapide: majo bazkaldu, majo bizi, majo ibili... majo ibili. (AN). Andar estupendamente. Majo dabik hori iñon diruakin. makako. iz. (NA). Cordero grande, cordero viejo. makakorro (makakorroi, matakorroi, makalarro). iz. (ETNO). Mugido de dolor. Behixak estuasunian botatze daben orrua edo marrusa gogorra: bildurtuta daguanian, txahalgiñan, txakurren bat inguruan daukanian... Tira-tira-tira! Gurien, etxeosteko horma kantoien, etxian hegalien, oiñaztarrixak jo ta dana apurtu auan. Ta kortan ganaue makakorroka baten; ta hormako katie soltauta ganaue kortan katiak etenda, harutz ta honutz. Ta txakurra be, ardi-txakurra gurien baliente, ezta? ba ganauen azpira junda, bere burua sokorritzera! Ganauen azpira jun bai? Ta txakurra kendu ezin! Ganauen azpixen egon nahi txakurrek be!. 1 . makal. 1 . makal. izond. (TE). Débil, flojo,-a, delicado,-a, enfermizo,-a . Ahula, debilla, indar gitxikua. Ha umia beti izan zan makala. / Emaztia, andrakumia zanetik, makalegixa izango zala zeregiñ hartarako. (Ibilt 470). Ik. ahul, argal, makalki, mirrin, kili-mala. 2 . makal. izond. (TE). Cobarde, temeroso,-a. Bildurtixa, txepela. Dan gizatuakin, hutsak bildurtzen daben makala dozu. Ik. bildurti, odolik bako. 3 . makal. adlag. (TE). Escasamente, débilmente; pachucho,-a. Atzoko aldian, makal dihardu gaur eurixak. 4 . makal. izond. (OEH). Tremendo,-a, con valor ponderativo. Ez ei eukan meritu makala Batista kojuan papelaria haiñ ederto eittiak. (Zirik 103). / Ez eukan errazoia makala. (Zirik 68).  Ezezko testuinguruetan erabiltzen da exageratuz, zentzu ironikuan sarri: ez zara zu makala! 5 . makal. izond. (OEH). Enorme, muy grande, con sentido aumentativo. Itzala, oso haundixa. Lotsari makala eruan jonat. (Zirik 28). makalik. adlag. (OEH). Débil, abatido,-a. Zaldunari besotik oraturik, makalikan Señora koittaua ukat eiñda balitz bezela. (Ibilt 475). makalik ibili (makalik ibilli). esap. (TE). Andar débil, andar abatido,-a; estar enfermo,-a. Juan daneko sei hillabetian makalik dabill. 2 . makal. iz. (ETNO). Álamo negro (Populus nigra). Ik. txopo.  Toponimixan dokumentauta dagoz Makalarro, Makalarrokua, eta Makalarrobarrena leku eta basarri izenak. makalaldi. iz. (TE). Cansancio, flaqueza, debilidad. Eta andriari esan zetsan: "sarrittuko ditturaz zure makalaldixak" (Gen. 3. 16). / Hillero dake andrak makalaldixa hillekuakin. / Guretako sobre dao biharrori! Gaiñera, makalaldixakin nabil, ez dakit zegaittik nabillen, baiña makalaldixakin nabil neu, bai!. Ik. hilleko. Makalarrua [Makalarrokoa]. b. iz. (TE). Makalarrua (caserío). "Caserío desaparecido en el crecimiento urbano de Eibar" (TE, 540). Makalarruanekua erre ein zan gu eskolakuak giñala. makaldu, makaltze (makaldutze). 1 . makaldu, makaltze (makaldutze). da/du ad. (TE). Debilitar(se), enfermar(se), decaer. Negua heldu danetik makaldu naiz. / Eranak makaldu eitten dau. / Zahartzara etortzen da makaldutzia. / Dirua galdu ta osasuna makaldu. (Zirik 94). 2 . makaldu, makaltze (makaldutze). da/du ad. (TE). Achantar(se), acobardar(se). Gaiztuegaz makaltzen bazaraz, txarrago. / Txarren-txarrena, haren aurrian bat makaltzia. Ik. kokildu. makaleko. izlag. (AS). Enorme, imponente, impresionante. Makaleko pasadia emon detse gaur Eibarri. makalki. izond. (TE). Enfermizo,-a, débil. Umetan makalkixa izan zan. Ik. ahul, makal.  Gaur egunian ez da erabiltzen. makaltasun. iz. (TE). Debilidad, decaimiento, flaqueza. Bestien makaltasuna, gogortzat dabizenen gogortasuna. makatz. 1 . makatz. izond. (TE). Silvestre, bravío (en frutales). "Zepatik, sustraittik berez urtendako landaria, frutarbolia gehixenetan" (ETNO). Egarrixak itto biharrian nabillela, makatz arbola bat topau neban. / Gaztaiña makatzak balio jok zestogintzarako. Ik. basa-. 2 . makatz. iz. (TE). Pera silvestre (Pyrus sylvatica). "Madari txiki, siku eta gogor samarrak "(ETNO). Etxe inguruko madarixak, eztittutakuak, baiña basuan dittuenak, makatzak. / Makatz ederrak agertzen dira Bizkaittik gure plazara. / Makatzak gozuen ardauakin eta azukriakin egositta.

maaxa maillatuna maittegura Makazkua maldiziño mandatu marapillo marka martxan matia emon matxinsaltokari melatu mengel meza milenrama mingots mix moldau morral moteltasun mozkortxin mundu musturtu