Malen [Maddalen /Magdalena /Maialen /Matxalen]. iz. ber. (TE). Magdalena. Malen Txirristenekua zan Elgeta-kalian. maleta. iz. (OEH). Maleta. Txergori bera izaten zan [...]; gaiñera behin baiño gehixagotan maleta eruatallia be bai. (Zirik 14s).
malgari. iz. (ETNO). Variedad de trigo. Maietzeko garixa izan leike.
Ik. gari-bizardun, goizgari, mozgari. malko (marko). iz. (TE). Lágrima. Haren arpegixan, malkuak diamantiak ziran. Ik. negar-malko. malkuak atara. dio ad. (TE). Hacer llorar, sacar las lágrimas. Esandako hitzegaz malkuak atara netsazen. Ik. negar erain. malkuak urten. dio/zaio ad. (TE). Salir las lágrimas, llorar. Ikustiakin bakarrik malkuak urten deste. Ik. negar egin. Mallabi. gatxiz. (TE). Mallabi (apodo). "Gentilicio que se aplica a los de Mallabia" (TE, 542).
Mallabi arotzak, egurrezko moldiak ataratzen zittuan fundiziñorako. Mallea. l. iz. (TE). Mallea (casa solariega). Eibarkua. Malleatarren etxiak hiru ziran Eibarren: Unzagako Plazan, Amigonekua esaten jakona; elizonduan, Godoiñekua esaten gentsana eta Aldatzeko torria, ondiok zutiñik dana. maluskau, maluskatze [malaskatu]. da/du ad. (TE). Marchitar(se), mustiarse, arrugar(se), ajar(se). Goizian halako lora ederra, eta illuntzixa baiño lehen dana maluskau da. / Jantzi zaittut aingeru bat bezela, eta maluskau dozu soiñeku guztia. / Lorak bezela dogu geuk be urtiegaz maluskatzia. Ik. maskaldu, zimeldu. maluta. 1 . maluta. iz. (TE). Hoja o envoltorio de la mazorca de maiz. "Cada una de las hojas o capas que cubren la mazorca" (TE, 544).
Malutia izaten zan ohia biguntzeko. / Kaskaria da txorokilla; eta gero, artaburua, arto-bizarrak, eta malutia, arto-malutia. Ik. arto-maluta. 2 . maluta. iz. (TE). Copo de nieve. Ik. edur-maluta. 4 . maluta. izond. (AS). Atontado,-a, tontorrón,-a. Hori adarra joteko be bai: "malutia haix!" esaten zan, "mozoluori!" esatia moduan. Lehen kostunbria zan. malutia izpittu. du ad. (ETNO). Desenredar, deshacer el copo de lana, hilándolo. Malutia be izpittu ein bihar izaten da. Txabillia edo goru-ardatzak erabiltzen hari-malutia askatu, izpittu... eta harixa eiñ. 
mamelo. iz. (TE). Caramelo. Ume berbetan esaten da.
Mamelo eske dago umia. / Umetxo, hartuizu mamelua, eta ez egizu negarrik egin. mamin [mami]. mamintsu [mamitsu]. izond. (TE). De mucha miga; pulposo,-a. Mamiñ asko daukana.
Arraguetakuak eitten eban ogixa, mamintsua. mamintza [mamitza]. iz. (TE). Gordura. "Abundancia de gorduras" (TE, 544).
Lepuan eukan mamintziak arruak (pixatzen zittuan). manager (maneger). iz. (NA). Coordinador,-a; organizador,-a; responsable. Artikuluakin, managerra egitten da.
mandako. mandamentu. iz. (TE). Mandamiento; orden. "Del léxico de la catequesis. Mandamiento de la ley de Dios" (TE, 544).
Mandamentu barri bat lagatzen detsuet: maittatu deizuela alkar, nik maitte izan zaittueran bezela (Juan, 13. 34). Ik. maittatu, maitte izan. mandatari. iz. (TE). Recadista, recadero,-a, mensajero,-a. Bilbora ostera dabillen errekadistiak (mandatarixak) ekarriko detsu gauza hori. / Senarrak mandatarixa ikusirik han zihar, juan da galdetu zetsan nundik eta nora ebillen. (Ibilt 463).
Ik. errekadista. Mandatari berbiak erabillera urrixa dauka; errekadista da normalian erabiltzen dana.
|
Babesleak
