pistoiko (pistoidun). iz. (ETNO). Escopeta de pistón. Pistoiko edo pistoidun eskopetia; "pitxoikua" deitzen detsa TEk. Pistoiduna edo pistoikua. Ik. pitxoiko. pistola. iz. (ETNO). Pistola [pan], pan tostado para sopa. Gehixenbat zopak (zopaundixa, berakatz-zopia, arrain-zopia...) egitteko erabiltzen dan ogixa. Luzekiñ eta gogorra, nahiko erria.
pistolagintza. iz. (TE). Fabricación de pistolas, industria pistolera. Hagiñetan-hartzailliak ziran gehixen irabazten eben bihargiñak pistolagintzan. Ik. hagiñetan-hartzaille. pitilin (pittilin, pitxilin). iz. (TE). Pene. Txakilla, pittua, umiena batez be. / "Ordinariamente se refiere al (pene) de los niños" (TE, 630).
Ezkutaizu pitiliñori, katuak jan ez deizun! / Tanboliña, krabeliña, pitxiliña... Ik. pitto, txilibito, txakil, buztan, txistu. Bustidura barik gehixago erabiltzen da.
pittin (pitxin) [pitin]. izond. (TE). Diminutivo de pequeño, pequeñito. Txikitxua.
Ai, nere pitxiña! / Tanboliña, txikirriña, pitxiña, tartakariña, luzekiña, Iturriño. pittin bat (pitxin bat) [pitin bat]. zenbtz. (TE). Un poquito, una pizca. Pittin bat gura bazeztazu... Adibideko gura izan aditzan erabilleria (bazeztazu) "dio ad." aditz erregimenari eta beheko hizkuntza mailliari (beh.) dagokixo, mailla jasuan baninduzu izango litzakiana. Gura izan eta maite izan aditzen kasuan oso zabalduta dago "beh" maillako erabilleriori: "berriz ere maiteko dio nere aitak amari..."
pitto (pitxo). iz. (TE). Pene. "Pittua" eta "txilibitxua", lehenago, lotsarik ez euken berbak bixak. Ik. pitilin, txilibito, txakil, buztan. pitx. iz. (ETNO). Dejada, en el juego de la pelota. Pelota jokuan egitten dan dejadia.
Atzeko kuadruan zeguala, Retegik pitx, eta Arretxe ez zan aillegau. Ik. pitxada. pitxada (pitxara). iz. (TE). Dejada, en el juego de pelota. "En el juego de la pelota, ardid que consiste en preparar una gran brazada y dejar la pelota sin fuerza alguna" (TE, 629).
Pitxada bategaz irabazi eban azkenengo tantua.. / Azken tantua, txokuan egindako pitxada ederra izan da.. Ik. pitx. pitxadaka (pitxaraka). adlag. (JSM). A dejadas [juego de la pelota]. Pitxadak egitten [pelotan].
Pitxadaka egin zittuan tanto asko. 
pitxar-erdi [pitxer-erdi]. iz. (OEH). Media jarra. Itsu-itsuan pitxar erdi hustu eban. (Zirik 18).
pitxarkada [pitxerkada]. iz. (TE). Jarra [contenido de una jarra]. "Un jarro lleno de" (TE, 629). Arnasa baten pitxarkada ardaua eran eban. pitxi. 1 . pitxi [bitxi]. iz. (TE). Cosa bonita, preciosidad; joya, adorno. Gauza politta, joiatxua, edergarrixa.
Pitxia jantzi eta guazen apapara. / Ene!, ze pitxi ederra ipini detsun amatxok atzamarrian!. / Hori da pitxia politta! / Ze pitxi politta dakazun!. Ik. apain, apaindurixa. Mugagabian pitxi eta mugatuan (salbuespenez) pitxia. Ume berbetan sarri erabiltzen da, eta batzuetan erderaz berba egitterakuan be bai.
pitxirkerixa. iz. (TE). Tacañería, mezquindad, ruindad. Pitxirkerixia izan zan geure aldetik, lora pilla eder bategaz ez agertzia. |
Babesleak
