poltsa. iz. (TE). Bolsa; bolso. Zorioneko diru poltsia. (In Zirik 97).
Ik. paltrikara, poltsiko, patrika. poltsiko (poltsillo, boltsillo, boltsiko). iz. (TE). Bolsillo. Gizon asko dira arimia poltsikuan darabixena. / Berbia harrua eta poltsikua zimurra. / Hamaika buruauste izaten ei eben boltzillorako lain diru billatzen. (Zirik 44).
Ik. paltrikara, sakel, poltsa, patrika. poltsikorako. iz. (TE). Dinero de bolsillo. Poltsikorako dirua.
Jai-eguneko jantzi naiz eta poltsikorakua emoirazu. ponpolote. izond. (TE). De forma cupular, abovedado,-a. "De forma cupular" (TE, 632). Urritx eta urdin ponpolotiak jarri zittuan alde batera, txingar gaiñian erreta jateko. popa. popalde [popaldi]. iz. (TE). Trasero, culo. Astindixozu ondo popaldia, ez deixan berriz okerrik eiñ. popolo. iz. (ETNO). Vulva. Emakumien organo genitala. Ume berbetakua da.
Hor, popolua bistan, ee!. Ik. potxolin, pospolin. porlan. iz. (NA). Cemento. "Tronbilla" be bai, "tranbilla" be bai. "Tranbilla" esaten jakon, egurrezkua, soluan erpillak zapaltzeko ibiltten zana; eta alper-harrixa porlanezkua izeten dan moruan, egurrezkuak izeten zian, haundi samarrak, behixekiñ eta ibiltteko, baiña ariña, paraje aldapan ibillteko.. 
porru-patata. iz. (TE). Cocido de puerros con patatas, puerros con patatas. Porru-patatak astegunetan, eta porru-patatak odolostiakin jai-egunetan. Normalian pluralian.
porrusalda. iz. (TE). Caldo de puerros. Porrusaldia, osagille askoren erremedixua. Portalia [Portalea / Portale]. l. iz. (TE). Portalia (lugar). "Se llamaba así, de cuando Eibar era una villa murada, la puerta de Elgueta" (TE, 633).
Elgeta-kaletik Portalera bittartian Txirristenekua. Portale-k -a artikulu mugatzaillia, eibarreraren fonetikiari bagagozkixo, absolutuan (portalea) eta inesibuan (portalean) bakarrik hartzen dau; orduan,
ostiango kasu guztietan portale balitza lez deklinatzekua da: portaleko, portaletik, portalera, portaleraiño, portalerutz, portalerako... (IL. EE-Deklinabidia, 48)
portamen. iz. (TE). Comportamiento, actitud. Ez zaittu ez jasotzen asko euki dozun portamenak. / Badau honek zer ondo esan nere portamenagaittik. (Ibilt 455).
portau, portatze [portatu]. da ad. (OEH). Portarse, comportarse. Don Jose portau dan moduan portauta errezki akordauko haiz berakin. (Zirik 35).
portero. iz. (OEH). Portero,-a. Atezaiña.
Txergori bera izaten zan hango portero edo atezain, uezaba ta diruzaiña. (Zirik 14).
portu. iz. (TE). Puerto. Bermioko portua hartu ebenian, pozik ziran itsasgizonok. / Niort ondoko Coullon deitzen dan portuan, batelari eitten eban andrazko bat zan, gau ta egun... (Ibilt 455).
pospolin. 1 . pospolin. iz. (TE). Codorniz (Coturnix coturnix). "Galeperran kantu onomatopeia. Hortik, galeperrari berari be pospoliña deitzen jako Eibarren" (IL, 70). / "Onomatopeya que sustituye a veces a galeperra. Codorniz" (TE, 633).
Pospoliña dauka kaixolan, goizian goizago esnatzeko. / Entzun! han pospoliña kantuan! "pospolin-pospolin...". Ik. galeper. Galeper gehixago entzuten da; pospolin Bizkai alderutz gehixago.
2 . pospolin. iz. (TE). Trompa pequeña, peonza. "Txiba txikixa; pospoliña umiak eurak egitten eben" (ETNO). / "Llamábamos así a un dado provisto de un eje para hacerle bailar" (TE, 633).
Pospoliñakin jokuan eitten genduan eskolan. Ik. txiba. Pospolo kaja. l. iz. (AN). Pabellón de cine (fig). Pospolo kajia esaten jakon Eibarren, Untzagan, gerra aurrian egon zan zine-pabelloiari ("zinematografoari"). EIHT, 392. or.
posporo (pospolo, poxpolo) [pospolo]. iz. (TE). Cerilla. Posporuen aurretik, suharrixagaz piztutzen zan pipia. / Nere teillatupeko ganbara zaharrian poxpolua itzali dek nunbait eta etzeok ispiraziorik. (In Zirik 96).
|
Babesleak
