Bilaketa aurreratua
- a b d e f g h i j k l m n o p r s t u x z
« first‹ aurrekoa…141516171819202122hurrena ›last »
Arrateko probalekua.
A. Sarasua (CC-By-SA)
probaleku. iz. (NA). Probadero de arrastre, probadero. Proban aritzeko lekua; gizon proban, idi proban... Lehen korrida-plazan euan kalzadia, probalekua. Lehen danian euan, Elgoibarren be bai eta... herri danetan probalekua. Ik. galtzada, plaza.
probari. iz. (TE). Boyero; carretero; boyero en pruebas de bueyes; carretero en pruebas de bueyes. Ibargaiñ, alkate izandakua luzero, iri-probalarixa zan (probalarixa, probarixa). Ik. idi-probalari, probalari, idizale.  Oiñ egunian hau berbiau apenas entzuten dan, "probalari" da normalena.
probarri. iz. (ETNO). Piedra usada en las pruebas (de bueyes); piedra de arrastre. "El monolito usado en las pruebas de bueyes" (TE, 636). Zenbat arrua ete zittuan Eibarko probarrixak?. / Gaur burpilla erabiltzen da idixak probetarako entrenatzeko; lehen, ba, probarrixa edo trongua edo zeozer....
probau, probatze [probatu].
1 . probau, probatze [probatu]. du ad. (OEH). Probar, demostrar, evidenciar. Honen leixaltasuna haiñ probauta eukanez, ezin eban sinistu. (Ibilt 479).
2 . probau, probatze [probatu]. du ad. (TE). Probar, poner a prueba. Onian eta txarrian probau eban Jaungoikuak ha gizona. / Urriak sutan bezela, gizonak probatzia bihar dau munduan.
3 . probau, probatze [probatu]. du ad. (TE). Probar, catar, gustar; ensayar, experimentar. Erregiña, jakiñian bihotzari ezin jakona aindu maitte edo ez maitte izatia bere buruan probauta eukanetik [...]. (Ibilt 460). / Ez dot urte betian probau ardaurik.
promesa [promes]. iz. (TE). Promesa; voto. "De carácter religioso" (TE, 637). Lehenago, itsas hasarrietan promesa einda, arrantzale asko agertzen zan Arratera. / Zazpi urte luzian Maittiari gorde zetsan promesia. (Ibilt 482).
propiña [propina]. iz. (OEH). Propina. Peseta bat propiña emon zetsala-ta. (Zirik 92).
prosa. iz. (OEH). Prosa. Prosan hasi ta bertsoz amaituz. (In Zirik 96).
prost. onomat. (ETNO). Sonido producido por el excremento al caer. Kaka lodixak jaustian egitten daben zaratia. Labatibia sartutakuan, kaka! eta komunera: proost! eta gero manzanillia hartu.
prozesiño [prozesio]. iz. (TE). Procesión. Barixaku Santu eguneko prozesiñua ikustera juan giñan Ondarruara.
pueblo. iz. (TE). Pueblo, gente común de una población. Lehen herrixa jauntxuak eta zer-galdu eukenak ziran; gaur pueblua, hogeta bat urte dittuen auzoko guztiak (dira). Ik. herri.  "Apareció en el léxico socialista para acentuar el sentido más amplio del demos, que consagró el sufragio universal" (TE, 637).
puf (buf, baf, bua).
1 . puf. interj. (TE). Interj que denota repugnancia. Higoiñan interjekziñua. Puf! higoingarrikerixa bat eritxi detsat.
2 . puf (buf, baf, bua). interj. (ETNO). Aburrimiento, cansancio. Aspertzia, nekatzia. Puf! Aspertu naiz gaurkoz.
3 . puf. interj. (ETNO). Desconocimiento. Ez jakitzia. Puf! Batek daki zeiñek egin daben hori!.
pujo-makur. iz. (ETNO). Tirador de barquín torcido. Hauspuan mogimendurako barra makurra. Hauspua eskuz mogitzeko barria. Burdiñoletako berbia da.
pulmonixa (plumonixa). iz. (OEH). Pulmonía. Ze, sargu-eskailluen lekuan plumunixia hartu bihok. (Zirik 36).
pultso (pultsu) [pultsu]. iz. (TE). Pulso. Pultsua ixa amatauta eukan.
pultsolari (pultsulari) [pultsulari]. iz. (TE). Competidor,-a de pulso. "Forzudo de feria" (TE, 637). Haren lako pultsolaririk ez da ezagutu inguruan.
pum-pum. onomat. (ETNO). Disparo de la escopeta, fusil o pistola [onomatopeya]. Eskopeta, fusill edo pistolian tirua. Pistolia etara eta pum-pum!; tiro bi bota zetsazen.
punba egin (punbala e(g)in). du ad. (ETNO). Caerse. Ik. paun egin.
punta.
1 . punta. iz. (TE). Punta, cúspide, cima. Ezpata puntiakin ziztatzen eban bularrian. / Anbotoko puntia, Axpe-Arrazolan parian. / Ta, dana zertarako ta galtzatorratzak eta tronpa-puntak egitteko. (Zirik 105).
2 . punta. iz. (TE). Pluma de escribir, estilográfica. Eskribitzeko puntia alperrik galdu jata.
3 . punta. iz. (ETNO). Brote. Ik. ernamun, pinporta.
punta-harri. iz. (ETNO). Palangre, piedra para hundir el palangre. Ik. kordel, lihorreko harri.
puntabatzaille. iz. (ETNO). Camachuelo (Pyrrhula pyrrhula). Ik. frutabatzaille, motabatzaille.  UZ: gailupa.
puntako. izlag. (TE). Eminente, sobresaliente, extraordinario,-a, excepcional, puntero,-a. Oso ona, aparta. Aixa zaharra, kaxagin puntakua zan. Ik. puntarengo.
« first‹ aurrekoa…141516171819202122hurrena ›last »