presagain. iz. (TE). Represa; remanso en la presa . "Remanso formado por el embalse de un aprovechamiento de agua" (TE, 635).
Gure Egotxo lohittu bako ibaixa zanian, Guenengo presa-gaiñian genduan igari lekua. Ik. Presagaiña. Presagaiña. l. iz. (AN). Topónimo. "Leku izena. Igeri egitteko lekua Isasiko presan" (AN).
Ik. presagain. EIHT, 394. or.
presape. iz. (TE). Zona bajo la presa; pie de presa. "Socavón formado al pie de la presa por la caída de las aguas, propicio a la pesca de río" (TE, 635). Presapian agorra eiñ ezkero, nahi beste arraiñ hartzen zan. / Ein dabe posturia norek murgil luziagua ein. Domeka goizeko bedratziretarako zitau ziran presapian. (Zirik 38).
presentau, presentatze [presentatu]. da/du ad. (OEH). Presentar(se). Ume asko presentau ziran [sariketetara]. (Zirik 110).
prest. adlag. (TE). Listo,-a, dispuesto,-a, preparado,-a. Prest daukat bazkarixa nahi badozue mahaixan jarri. / Prest-prest nago esan deirazun guztirako. / Jan kontu horretarako trebia zan, beti zan mahairako prest. (Zirik 70).
Ik. gertu. Indartzia nahi bada repetiduta erabiltzen da: prest-prest, "Enteramente dispuesto a" (TE, 636).
prest egon. esap. (TE). Estar preparado,-a / dispuesto,-a / listo,-a. Prest egon zaittez ordua danerako. prestau, prestatze [prestatu]. 1 . prestau, prestatze [prestatu]. da/du ad. (TE). Preparar(se), arreglar(se), acicalar(se); capacitarse, aderezar. Zerbaitt edo norbaitt, edo norbere burua, zeozetarako gai egin: bazkaria, jaixa, norbera. Goiz asko prestau nintzan bizimodurako. / Prestau dozu afarixa? / Erozer gauza gertauta be, aurretik prestatzia ona da. 2 . prestau, prestatze [prestatu]. du ad. Prestar (dinero). Dirua bueltatzekotan laga, prestamuan.
Prestaidazu millako bat hillan azkenera arte. Ik. dirua aurreratu. prestu. izond. (TE). Cabal, formal, serio,-a, prestigioso,-a; honrado,-a, recto,-a. Gizon prestua alkate izentau daben gizona. Ik. ondrau. prezio. iz. (TE). Precio. Azkenengo ezerezdako batek eindako préziua, ez da Jangoiko baten odola baiño gitxiago. Artikuluakin: préziua.
priji-arrain. iz. (TE). Pescado de freír; pescadito frito. Priji-arraiña, astiro mahaixan izatera, jatekorik gozuenetakua. prijidu (prijiru), prijitze (prijidutze) [frijitu]. du ad. (TE). Freír. Urdin ponpolotiak prijidu biharrian, txingar gaiñian erreta olixo, berakatz eta gatz apur bategaz, asko hobiak. / Arrain zehia, prijidutzia hobe. / Olixo ugarixan prijitzia eskatzen dau patata barrixak. primerako entiarro. iz. (ETNO). Entierro de primera. Elizkizunetan, diruaren arabera, primerako, segundako eta terzerako entiarruak egoten ziran; eta dirurik ez zekenendako "mormorreko entiarruak". Ik. elizkizun, mormorreko, entiarro zibil. primeran. adlag. (TE). Divinamente; maravillosamente; fenomenal; ideal; genial; guay; estupendamente; muy bien. Primeran daki kantuan. / Primeran ibilli gara erromerixan. prinzipe [printzipe]. iz. (OEH). Príncipe. Eta, zu Prinzipe guztiak baiño adimen argixaguakin zarala erregutzen detsut beittu deizula... (Ibilt 480).
prixa [presa]. iz. (TE). Prisa. -Zeregiñ honek prixa haundixa dauka. -Aindixozu ba lanez beteta daguanen bati. Ik. arin-bihar. prixako [presako]. izlag. (OEH). Realizado a prisa; urgente. Bilborako prixako karta bat ei zan. (Zirik 110).
/ Hain prixakua badok, juari makiñistiagana, ha ni baiño lehenago helduko dok Bilbora. (Zirik 111).
/ Hi, Periko, parkatik baiña errekau hau prixa-prixakua dok. (Zirik 111).
1 . proba [froga]. iz. (OEH). Prueba, demostración. Zer proba hoberik gura dozu halako Zaldun jatorra ikustia baiño, aiskiderik ez dabela? (Ibilt 481).
2 . proba [froga]. iz. (OEH). Prueba, examen. Norbaitt zerbaitterako gai dala probatzeko egitten dan azterketia.
Bihar horretarako gai dan edo ez dan ikusteko probaren bat jarri biharko detsagu.
3 . proba. iz. (TE). Prueba; competición de arrastre de piedra; prueba de arrastre de piedra; arrastre de piedra; pruebas. "Por antonomasia la prueba de bueyes" (TE, 637).
Datorren domekan probía ei dago Eibarko plazan. Ik. idi-proba, gizon-proba, asto-proba. pruebia egin [proba egin]. esap. (OEH). Hacer la prueba, intentar. Posturia irabazitta jaukagu. Pruebia eitte alde ointxe jan jittuat etxian hamalau txuleta-ta. (Zirik 71).
probadero. iz. (TE). Banco de prueba de armas; banco de pruebas. Probaderua antxiñakua zan Eibarren. probalari. 1 . probalari. iz. (TE). Boyero en pruebas de bueyes; carretero en pruebas de bueyes. "Actor en prueba de bueyes" (TE, 636).
Ibargaiñ, alkate izana, probalari entzuna zan. / Ibargaiñ, alkate izandakua luzero, iri-probalarixa zan (probalarixa, probarixa). Ik. idi-probalari, probari, idizale. TEk diñuanez, probari zan bere sasoian gehixen erabiltzen zan berbia, "más común" (TE, 439).
|
Babesleak
