baiña (baiñan) [baina]. junt. (TE). Pero,mas. "Conj. adversativa" (TE, 216). Asko eukan, baiña gehixago guran ebillen hil biharrian. / Baiñan ahal izan ezkero hobe etortzia. / Bai baiña, harek, jauna, ez daka barriketarik. / Karutxua eritxi zetsan, da gizonak erregutu zetsan: --Zerbait merkatuko destazu baña. --Merkatu? Zer dalata? (Zirik 16). Ik. bai-edo-ez egon, dudan egon, dudan ipini, hara baiña.  TEk diñuan lez, baiña da Eibarren gehixen erabiltzen dan formia. baiñabako [baina gabeko]. izlag. (TE). Sin peros, sin objeciones. Baiñarik ez dabena, ezer txarrik ez dabena. Hartu dozun gizona, baiñabakua. Ik. barriketabako. baiñero. iz. (ETNO). Bañero, persona que atiende a los bañistas. "Antes de la guerra, la persona que atendía a los bañistas que iban a Deba en verano". (ETNO).  Gerra ostian be baiñuzain ziharduanari baiñero esaten jakon. baiño. 1 . baiño [baino]. junt. (TE). Más que. Bata baiño bestia okerraguak. / Zuen aitta, Job baiño eruan haundixagokua. / Bata zan ezpala baiño argalagua; bestiak, barriz, Gorbeian itxurako ipurmamiñak eukazen.  Desbardintasunezko konparaziñuetan erabiltzen da, konparautako zati bixak lotzeko. 2 . baiño [baino]. junt. (TE). Sino. Hau ez da urdiña, berdia baiño. Ik. baizik, ezpada, ezpada ze.  Esangura adbersatibua dauka. 3 . baiño [baiño]. junt. (TE). Sino, tan sólo, solamente, más que. Ez genduan bihar oiñ horixe baiño. / Neu baiño besterik ez da agertu batzarrera.  Ezezko testuinguruetan. askok nahi baiño hobeto. esap. (JME). Mejor de lo que muchos quisieran. Zer moduz bizi haiz? galderiari ohiko erantzuna garai batian. Ondo bizi haiz, ala? -Askok nahi baiño hobeto. Iñok iñondako etxaukak (ez jaukak) desio onik, eta horregaittik nahi juek ni ezkontzia. (Zirik 125). baiño lehen. 1 . baiño lehen. esap. Antes de. Urten baiño lehen.  Aurretik aditza dabela. 2 . baiño lehen. interj. (TE). ¡Digo primero!, ¡primer!. "Se dice en juegos y competencias para apuntarse primero" (TE, 216). ¡Baiño lehen, txandarako! baiñu [bainu]. iz. (TE). Baño. Urten dogu mendira eta baiñu ederra hartu dogu ein daben zaparrariakin. / Debara juan dira baiñua hartzera. baiñuetxe [bainuetxe]. iz. (TE). Balneario. Gure aldietako baiñuetxietan atxekixadunak gorbiztia, gehixago dala esaten dabe mahai onagaitik, uren mesediegaittik baiño. bairatu, bairatze ( bairatutze). du ad. (TE). Convencer. Nekez baten, bairatu genduan aittori. / Kosta jata bairatutzia bera! / Gura neban bairatzia etorri zeiñ, baiña ez dot ahal izan. baitta ... be [baita ... ere]. lok. (TE). Y también; e incluso. Baitta neuk be, eingo neuke horrenbeste. / Ez dirua, baitta bizixa be han laga bihar izan eban. / Eta insurrekzio batian be... baitta, parte hartu gendun. / --Eta ondorengo aztartua be bai? --Baita hori be! (Ibilt 471). Ik. bai ... be, ez eze, ezta ... be. baitta bai be. esap. (TE). Sí por cierto (con énfasis). "Loc. adv. con que se da énfasis y se corrobora la afirmación" (TE, 210). Ez naizela etorriko?, baitta bai be, danen gaiñetik etorriko naiz! / Baitta bai be, zeu zara guzurtixori! baitta zera be. interj. (NA). ¡Sí hombre!, ¡anda ya!, ¡vamos anda!, ¡y un cuerno!. -Hik esan heban hori? -Baitta zera be! Nik ez diñot holakorik.  Zerbaitt ukatzeko erabiltzen da. baittu, baitze [baitu]. da ad. (TE). Comprometerse. Baittu da domekarako alkarregaz urten deigun. baizik. junt. (TE). Sino (que). Ez baserrixan, baizik (ezbada) kalian entzutzen dira saskarkerixa horrek. / Bide horretatik, ez korputza, baizik (ezbada ze) arimia be, hondatzera dator. Ik. baiño, ezpada, ezpada ze.  "Esta conjunción es bastante rara en Eibar, pues ordinariamente construimos con ezbada y ezbada ze" (TE, 210). bajatu (bajau), bajatze (bajatutze). da/du ad. (OEH). Bajar(se); rebajar(se). Tripia bajatzia nahi bok (nahi badok) etorri hari apopillo neu nagon lekura. (Zirik 57). bajuerliebe. iz. (ETNO). Bajorrelieve. Landutako azaleratik gitxi nabarmentzen dan erliebe-lana. bakar. 1 . bakar. izond. (TE). único,-a; solo,-a; de un elemento. Bardiñik edo lagunik ez daukana. Bere seme bakarra opa izan zetsan Jaungoikuari. / Eskopeta tiro bakarra. 2 . bakar. izond. (TE). Solo,-a, sin compañía. Bakarrik daguana. Laguntasuna bihar izan doten orduan, bakar agertu naiz. 3 . bakar. izond. (TE). Solitario,-a. Bakarti, bakarzale. Beti ezagutu dogu ha, gizon bakarra. Ik. bakarti, bakarzale. bakarrian [bakarrean]. adlag. (OEH). A solas, en solitario; en privado . Deittu zetsan Dukesiak honi zerbaitt bakarrian aiñdu bihar baletsa letz. (Ibilt 475). bakardade. iz. (TE). Soledad. Mendixan, gozamenik onena, bakardadia. Ik. bakartasun. bakarrá. iz. (TE). Bacar(r)á, juego de naipes. Sasoi baten Notxenian, gauero bakarrá, eguna zabaldu arte.  "Con acento prosódico en la última vocal" (TE, 211): bakarrá. bakarrik. 1 . bakarrik. adlag. (TE). Sólo, solamente, únicamente, no más que. Eta ez besterik, eta ez gehixago, eta ez bestetan... Arraguetako Patxiko Illetas-eri, hogei milla errial bakarrik urten zetsen loterixan. / Hauxe bakarrik esango detsut. / Zapatu-domeketan bakarrik egoten naiz famelixiakin. 2 . bakarrik. adlag. (TE). Solo,-a, sin compañía. Hamar urte baiño lehen, bakar-bakarrik aindu zan neskatilla Madridera. / Iñor bihar izatia, gauza tristia; baiña ez (da) iñor munduan bakarrik nahikua danik.  Indartzia nahi danian repetiduta erabili leike: bakar-bakarrik, completamente solo,-a. bakarriko. izlag. (NA). Solitario,-a. Bakarti, bakarzale. Hori beti izen da bakarrikua, bakartixa. Ik. bakarti, bakarzale, bakar. bakartasun. iz. (TE). Soledad. Mendiko bakartasuna, korputzerako beziñ ona espirituantzat. / Eta bakartasun hartan, erregiñak zalditik jatxitzeko eskuak emon zetsazenian. (Ibilt 459). Ik. bakardade. bakarti. izond. (TE). Solitario,-a, que gusta de la soledad. Beti izan zan gizon bakartixa. / Aldendu zan toki bakarti ezkutu batera, nun iñok ez eban gehixago jakin beranik. (Ibilt 460). Ik. bakarzale. bakarzale. izond. (TE). Solitario,-a, que gusta de la soledad. Irakorlari bakarzale bat einda dago. Ik. bakarti.

ba baiña bake balio banaka baratza Barixaku Santu barri basa baso bat ... beste ..... bazkaldu bedinkatzaille beharri beittu belaunburu benetalari beratu berdel berezale Berretxiña besarkatu betekizun bezerixa bide biharbide bihotz biko billatzaille biribil-biribill... bisittau bizartsu bizitegi blanko bóleta bosteko brageta bru-bru bultzaka burduntzi burtarasa buruhauste bustittasun