brageta (bargeta). iz. (TE). Bragueta. Prakak zittuan euskal bragetiakin, kortako atia leztxe, alde batera zabaltzen zana. / Frakak zittuan euskal bargetiakin.
Ik. erreten, irrikil, irrisko. euskal-brageta (euskal-bargeta). iz. (TE). Bragueta vasca. "Bragueta euskara" (TE, 362). "Goitik behera beharrean, albo batera irekitzen den brageta" (EEE, 105).
Prakak zittuan euskal-bragetiakin. brasa. iz. (TE). Brasa; rescoldo; ascua. Sutan, brasia lagatzen zan hurrengo goizera arte, eta hala su barri egunera arte. bri-brau. onomat. (ETNO). Caerse o arrojar algo con fuerza. Indarrez zeozer jaustia edo botazia.
Bri-brau!, sasitzan zihar. Ik. bra, drau, ras. brin-brin (krin-krin-krin, pri-pri-prin). onomat. (ETNO). Sonido de cristales rotos. Kristal apurtuen zaratia.
Kristalak "brin-brin" etaratzen dau zaratia, kristalak "pri-pri-pri-prin-prin!". bringau, bringatze. da/du ad. (ETNO). Partir(se) la madera. Enborra erdittik behiñ eta barriro zatittu, nahi dan neurriko egur zatixa egiñ arte. Ez danez harixa hausten, indar haundixa dauke. Baitta egurra, berez, erdibittu be. Ik. brintzau, zartau, bitzau. brintxolau. izond. (EEE). Elegante, bonito,-a. Dotoria, argixa. ... soka baltzez lotutako ardi-narru zuri, brintxolauakin... brintza (brinza, printza) [printza]. iz. (TE). Astilla pequeña. Eskuturra hausi eta brinzak haragixan katiau jakoz. brintzada [printzada]. iz. (TE). Raja, hendidura, grieta; quebradura. Zerbaitten gaiñazalian erabat hausteraiño heltzen ez dan eregi luze eta estua (ETNO).
Brinzadia agiri dau batetik bestera ontzi honek. brintzau (brinzau), brintzatze [printzatu]. da/du ad. (TE). Rajarse(se), agrietar(se); quebrar(se). Egurra zartau eta bi zati egin (ETNO). / Ebagi luzia eta sakona egin, egurrean, kristalian...
Leihoko kristala brinzau dau haixe bolada batek. / Berez brinzau da espillua. / Zenbat zabalagua kristala, errezaua brintzatzia. Ik. krak egin, zartau, bitzau, bringau. bris-bris (brist-brist, prist-prist). adlag. (TE). Brillantemente, relucientemente; brillos, centelleo. Bristadak, distirak.
Bris-bris agiri zan Zesterukua, Arraten. / Harek izarrak daka argi bizixa! Bris-bris dago!. / Oiñeztua da, ba, "pris-pris-pris" eitten dabena zeruan!
/ Gertau zittuan bris-bris zaldixa eta honen apaiñ guztiak, eta hala be, bere galtzairuzko petua, eta zorioneko egunian, juan zan soñian hau espillua letz ebala, baiña zapi eder bategaz estalduta. (Ibilt 459).
/ Zaldun jatorrak agertu eban bris-brisko petua, esanaz señoriari beittu zeilla espillu artan. (Ibilt 459).
brist egin. du ad. (TE). Brillar, resplandecer. Bristaria egin, bota.
Urriñera, brist eitten eban euzkittan diamante ederra balitza letz, birixua izanakin. brist erain [brist eragin]. dio ad. (TE). Abrillantar, dar brillo. Norbaitt zeozeri brillua ataratzen ipini.
Brist erain netsazen oiñetakuak mutiko bati, bizarra kentzen zesten artian. Ik. argi erain. 
bristaratsu. izond. (TE). Brillante, resplandeciente. Diamantia ez bakarrik bristaratsua, baitta munduan dan harririk gogorrena be. Ik. bristari. bristari. izond. (AN). Brillante, resplandeciente. Brist egitten dabena (AN).
Txinbistia bristari ez dala ariñago, nere pentsamentuen harutz ta honutzak baiño. (Ibilt 369).
Ik. bristaratsu. bro-bro (bar-bar, bor-bor, pro-pro). onomat. (TE). Hervir, cocer con relativa fuerza. Irakittia, baiña indarrez, pil-pil baiño gehixago.
Bakillaua pil-pill, eta porruak bro-bro. / Kontuz, babak "bro-bro" dakazuz irakittan eta erre egingo jatzuz. Ik. pil-pil, pol-pol. broma. iz. Broma. Broma zalia da gizona. Bestien kontura barre egitia asko gustatzen jako! Ik. txantxa. broman. adlag. Bromeando, jugando; de broma. Broman esango dozu hori, ezta? brometan. adlag. De broma; bromeando, jugando. Brometan esandako kontuak dira horrek. Ez hasarratu horregaittik! Anton. benetan. Ik. fiestan, txantxetan. brotxa (broka). iz. (ETNO). Brocha. Baskulagiñan erreminttia, kanalak neurrira kalibratzeko; mailluka-kolpeka sartzen da ajustau nahi dan kanalian. Armerixako berbia da.
Brotxatzeko makiñetan tira edo bultza eginda abanzatzen dau erreminttiak, baiña eskuzko brotxaketan mailuka-kolpeka. brotxa-juego. iz. (ETNO). Juego de brochas. Jueguak hiru brotxa-edo izaten dittu; kanal edo barru bakotxandako bere brotxia. Baskulagiñan erraminttia da, armagintzakua.
|
|
Babesleak
