buruhauste. 1 . buruhauste. iz. (TE). Quebradero de cabeza, preocupación, problema. Kezkatzen edo larritzen dabena.
Hainbeste buruhaustek ezertarako ez zetsan balio izan. / Buruhaustia ekarri desta autu horrek. / Zeregin asko ta buruhauste haundixak izaten ditxu. (Zirik 106).
Ik. buru-berotu, buru-kantsaziño. 2 . buruhauste. iz. (TE). Cálculo, estudio; rompecabezas. Buruhauste haundixak dittu liburu hori aitziak. buruki. iz. (TE). Almohada; cabezal. ... eta hartu zittuan hango harri-artetik batzuk eta eiñ eban burukixa, eta bertan etzin zan (Gen. 28. 11). Ik. almuhada, belarrondoko, buru-azpirako, buruko. buruko (burko). iz. (TE). Almohada. --Gizon, baña zer dozu holan ohian egoteko? Eta Pernandok, nasai asko: --Zer ba? Hankak burukuan daukadazelako? (Zirik 118).
Ik. almuhada, belarrondoko, buru-azpirako, buruki. TEn sasoian almuhada erabiltzen zan belarrondoko eta buruko be esaten zan arren; edozela be, TEk ez detsa ez sarrerarik ez ejenplurik emoten buruko berbiari.
bururatu, bururatze ( bururatutze). du/zaio ad. (TE). Acordarse; recordar. Burura etorri; burura ekarri. / "Traer a la memoria" (TE, 282).
Ointxe bururatu jata gaur dala berrogei urteko kontu bat. / Bururatu deigun zer zor detsegun gurasueri. / Hainbeste gauza bururatutzia, ez da makala. / Gura neban bururatzia autua nola izan zan, baiña illun agertu naiz. / Gaur holakorik ez jako iñori bururatzen. (Zirik 67).
Ik. oroittu, gogoratu, akordau. TEk diñuanez, hauxe formiau zan Eibarren gehixen erabiltzen zana, gaur egunian "akordau" sarrixagotan erabili arren.
burutandu, burutantze. zaio ad. (TE). Parecer, creer, pensar. Haiñ ikusgarrixa agertu zan eze, aingeru bat zala burutandu jatan. burutanziño (burutaziño) [burutazio]. iz. (TE). Recelo, suspicacia, sospecha; ocurrencia, idea, impulso, corazonada. Andra zintzua dau, baiña burutanziñuak emoten detse eta infarnu baten bizi da. / Gaur goizian jaiki naizenian, zuregana etortzeko burutanziñuak emon desta. / Emazte ona danak senarran burutaziño zoro guztietara apaldu bihar dau. (Ibilt 471).
burutanziñotsu [burutaziotsu]. izond. (TE). Receloso,-a, suspicaz, desconfiado,-a; dado a imaginaciones. Senarra burutanziñotsua, eta ez zan baketan bizi. / Illunian bizi dana, burutanziñotsua. burute. iz. (ETNO). Mitad de goa con mango. Agoia zati bi eginda gero, atalakin geratzen dan zatixari esaten jakon burutia edo txangota, eta beste erdixari totxua.
Agoia zerbait kolpiau ondoren erdi bi egitten eben. Ataldun erdixari "burutia" deitzen jakon, eta hau sutegira zoian lantzeko txandian zaiñ. Ik. gerrigalda, txangot. burutsik [buru hutsik]. adlag. (TE). Con la cabeza descubierta. "Descubierta la cabeza" (TE, 283). Burutsik gizonezkuak, eta andrazkuak zapi bat buruan dabela. burutsu. izond. (TE). Ingenioso,-a; juicioso,-a, de talento. Burutsua gauza barrixak asmatzeko. Ik. burugin. buruzale. izond. (TE). Egoísta; interesado,-a. Bere buruan zalia. Buruzalia gazte-gaztetatik agertu zan. Ik. berekoi, beretzako, berezale. Gitxi erabiltzen da. buruzuri. iz. / izond. (NA). Cano,-a, de pelo blanco. Dukia Batzarrian zan baten bere Konzejuko Buruzurixegaz, nun Zaldun apaiñan gaztetasunak ez eban jarlekurik, [...]. (Ibilt 475)
buskan. adlag. Bucando algo, rastreando. Zerbaitten arrastuan, kazian arrastuan gehixenbat.
buskan erakutsi. esap. (TE). Amaestrar/educar al perro de caza. Gaztetatik buskan erakutsittakua zan txakurra. / Galeperretarako be txakurrak garrantzi haundixa jakak. Gaztetatik buskan erakustia, eta ondo manejatzia. buskan ibili (buskan ibilli). esap. (TE). Andar tras algo, rastreando, husmeando . Badaezpadako gauzen atzetik ibili (EEE). / "Se dice del que anda en busca de aventuras equívocas" (TE, 283).
Oin be ha buskan dabil zerbaitten ondorik. 1 . busti, bustitze. busti-lehorrian. adlag. (ETNO). A la intemperie. Zeozer kanpuan lagatzia, aterpe barik, busti leikian lekuan; busti-lehortu-busti-lehortu... Alperrik galdu egitten dira gauzak.
Bustindui. abiz. (TE). Bustindui (apellido frecuente en Eibar). Bustinduitarrak, entzutze haundiko kañoigiñak antxiñan. |
|
Babesleak
