burduntzi [burruntzi]. iz. (TE). Asador; parrilla. Burduntzixan sartu eta beheko-sutan erretako lukainkia, onena. burgaiñeko. iz. (ETNO). Vara que sujeta la carga del carro. Burdixan ezpata bixak lotzen dittuan eta kargia eusten daben egurra. Ik. burdi, burtezpata, esaga, esaga-ziri. burkada (burdikara). iz. (TE). Carro con su carga; carretada. Burdixa eta beran kargia (ETNO). Gure auzokueri burkada izugarrixaz zoiazela aldapan, larakua hausi eta errekara jausi jakuen burdixa. / Egurra, burdikadia; garixa, eskukadia; harrikadia bekokixan; erderakadia harek, eta zuk euskerakadia. burkoltza. 1 . burkoltza. iz. (ETNO). Carro pequeño, cerrado por los costados. Burdi txikixa. Ik. burdi txiki, burkaja. burkuak. iz. (ETNO). Bases de los puntales del boga. Durmiendian gaiñian doiazen zurezko pieza bixak, ziri batzuen bidez finkatuz aldabarren oiñarri direnak. Burdiñoletako berbia da.
Durmiendian gaiñian burkuak doiaz, burkuen gaiñian aldabarrak finkatzen dira eta aldabarrak eusten detse bogiari. burla. iz. (TE). Burla; broma, engaño; escarnio. Orduko botaziñuak, burlia izaten ziran. / Batez be fralle gizajuak euren gain dittuela burlarik larrixenak. (Ibilt 453).
burla egin. du ad. (TE). Burlarse de, mofarse. Hainbeste berba legunekin, barrutik burla ein zetsan. Ik. barre egin. burnizko [burdinazko]. izlag. (TE). De hierro. Ik. burdiña, burdiñazko. Burnizko ez da Eibarren erabiltzen; burdiñazko da erabiltzen dana, baitta TEk be.
burpil [gurpil]. iz. (TE). Rueda. Burpilla asmau ebanak, emon zetsan hasieria gero izan diran makiña guztieri. / Oingo gaztiak burpillari be "erroberia" deitzen jetsek. / Burpillak, haze hegaztadia eruan daben aldatz behera!. Ik. errobera. burpil hagindun. iz. (ETNO). Rueda dentada; engranaje. Mogimendua transmititzeko hagiñak dittuan burpilla. Pareka egitten dabe lana.
burpilla emon. esap. (ETNO). Dar efecto a la bola. Gehixenbat boleta jokuan erabiltzen da, baiña bestela be bai (foballian edo beste edozein jokotan).
Ik. azpijana emon, gainjana emon. burpildun (burpilldun) [gurpildun]. izond. (TE). Con ruedas; de ruedas. Narrian ondoren izan zan ibilgarri burpillduna. Ik. burpillezko. burpillezko [gurpilezko]. izlag. (TE). De ruedas; con ruedas. Burpillezko ibilgarrixa, burdixa. Ik. burpildun. burro. iz. (TE). Burro, juego de cartas. Burruan neuk be banekixan. Burruan: beste joko eta gauza askon moduan, jardutia aitzen emoteko inesibuan erabiltzen da: pelotan, soka-saltuan eta abar.
burroka. iz. (TE). Jugar al burro. "Juego de muchachos, que consistía en que uno se pusiera de burro junto a la pared, para que le fueran saltando encima los demás, hasta que se deshiciera el racimo" (TE, 279).
Burroka jarduntzen genduan konzejupian. Ik. astoka, astoka-txitxaka, txorromorro. burruka [borroka]. 1 . burruka [borroka]. iz. (TE). Pelea, lucha, combate, enfrentamiento. Aurreko tabernan burrukia izan da. 2 . burruka [borroka]. iz. (TE). Guerra. "Pelea, lucha y hasta guerra. En esta última acepción se entienden a lo sumo los encuentros locales de barrio a barrio o de tribu a tribu, tal como serían las guerras cuando se inventó la onomatopeya" (TE, 279). Gerria da burruka haundi bat; burrukia, gerra txiki bat. Ik. gerra, gudu, guda. burrukan bizi. da ad. (TE). Vivir peleándose; vivir en discordia. Ezkondu diranetik, burrukan bizi dira. / Burrukan bizi da lagunekin. Ik. burrukan egin, burrukan ibili. burrukan egin. du ad. (TE). Luchar, pelear. Mozkortzen dan guztian, drogaren bat atara eta burrukan ein barik ez da ogeratzen. Ik. burrukan bizi, burrukan ibili. burrukan ibili. da ad. (TE). Andar peleándose. Mutill hori, eskolatik urten eta burrukan dabill egunero. Ik. burrukan bizi, burrukan egin. burruketan. adlag. (ETNO). Jugando a peleas. Benetako burrukak be sarri izaten ziran antxiñako Eibarren (gehixenetan kuadrilla bat beste kuadrilla baten "territorixuan" sartzen zalako), baiña lagun arteko jokua be bazan burruketan egittia. Bi talde egin eta alkarren kontra hasten ziran burruketan. Jokua ez zan izaten ikubilka, alkarri heldu eta lurrera botazia baiño, lepotik, samatik, gerrittik... miñik egin barik (ETNO).
Hasarretu ezkero, burrukan egitten zan, baiña burruketan jokatu nahi zanian, ez eguan hasarretu biharrik: "egingo juagu burruketan?", eta baietza bazan, hartan ekitzen gentsan. Ik. ezpatetan. burrukalari (burrukari) [borrokalari]. izond. (TE). Luchador,-a; combativo,-a; pendenciero,-a. Txakur burrukalarixa urten desku zure gorrixan umiak. / Baraurik ona, baiña erandakuan eutsi ezindako burrukarixa. burrun. burrundara. iz. (TE). Ruido continuado, rumor, zumbido; estrépito, estruendo. Motorran burrundaria urriñetik entzutzen zan. / Burrundaratik konturatu nintzan erletxia zana inguruan. / Gerra denboran Francon abioiak ekartzen eben burrundaria bildurgarrixa zan. burrundaria egin. esap. (TE). Hacer ruido continuado, vibrar, zumbar. Kanpai nausixak burrundara luzia eitten dau. burrundaratsu. izond. (TE). Vibrador,-a, zumbador-a. Txitxarria, ez nausiña kokuen artian, baiña bai burrundaratsuena. |
|
Babesleak
