kolokaziño. iz. (ETNO). Montaje de fabricación. Fabrikaziño mekanikuan piezia lotzeko eta erreminttia gixatzeko bihar izaten dan aparatu lagungarrixa. Taillarretako berbia da. Kolokaziñuak pieza eta operaziño bakotxandako apropos asmau eta egindakuak izaten dira jeneralian. kolore. iz. (TE). Color; tono, tonalidad. Uda-azkenian basuak hartzen daben koloria... "En Eibar no se conoce sinónimo" (TE, 494).
koloregorri. izond. (TE). De cara sonrosada; de aspecto saludable. Musugorrixa, kolore gorriko personia; osasun oneko señaletzat be erabiltzen da.
Haren matrailla kolore-gorrixak diño osasuna. Ik. kolorezuri. kolorezuri. izond. (TE). Pálido,-a, lívido,-a; de aspecto enfermizo. Kolore hori-zuriskia edo eskasa dabena, kolore bajua. Oso kolorezurixa dabill aspaldi honetan. koltxilla. iz. (NA). Sobrecama. Zerak dakaraz nik, koltxillak. Koltxillak bakizu zer dan, ezta? Ohian gaiñian tapatzeko ero berotzekua. Bi dakaraz nik harekiñ einda, etxeko bildostxuen uliakiñ.. koltza. komediante. iz. (TE). Artista; artista circense, funámbulo. Komediante harek ziburuan ein zittuan lanak, esan be ezin laikez. / Biajantiak ez ezik afiladore, mielero ta komeriantiak pe bai. (Zirik 14).
komenentzia. iz. (OEH). Conveniencia. Guk tratua holan jaukagu einda [...] alkarren komenentzietara. (Zirik 32).
komeni izan (konbeni izan). da/zaio ad. (TE). Convenir, ser conveniente. Saill honi komeni jako simaur apur bat. / Neri konbeni jata juatia eta banoia, ba bakotxak eitten dau komeni jakona. / Mendakarixa, komeni, komentua, mendabala... / Harek esan ei zetsan txixa analizatzia komeni zala. (Zirik 81).
komentu (konbentu). iz. (TE). Convento. Errebaleko komentuan sartu zan monja, mutil asko ondorian erabillitako neskatilla ederra izan arren. / Mendakarixa, komeni, komentua, mendabala... komerixa (komedixa) [komeria]. iz. (NA). Embrollo, lío, jaleo; dificultad. Umiak?! Idoia ez dauanian eta Marije ez dauanian hórrek komedixa edarrak eraitten duskues guri: eurok alkate!. komerixak egin. esap. (NA). Hacer gordas, terribles. Demasak, sekulakuak egin.
komun. iz. (TE). Retrete, water, excusado; cuarto de baño . Etxe ostian, azpittik ira-pillia dabela, komuna, Arrajolako baserrikuak urtian bi edo hiru bidar ataratzen dabena. Ik. kakategi, simaurtoki. Hauxe berbiau erabiltzen da gehixenbat.
komunian izan. da ad. (TE). Cagar. Eufemismua: kaka egin.
Egunero izaten al zara komunian? Ik. kaka egin. kon (kon-kon). adlag. (NA). Roto,-a. Ume berbetan: hondatuta.
Jokiñ! hau kon!, kon dao, apurtuta: hau apurtuta!. koñak. iz. (OEH). Coñac. Sartu zan tabernan [...] sekulako mozkorrakin da koñak kopa bat eskatu eban. (Zirik 17).
konbestaziño (gonbestaziño, konbersaziño, gonbersaziño, komestaziño). iz. (NA). Conversación, charla. Txarrena, umia fiestan ero, ezta?, eta zeoze konbestaziñua guk, baiña konetauta, antenia beti ipinitta berak, e?!. konbidatzaille [gonbidatzaile]. iz. (TE). Anfitrión, invitante. "El que invita" (TE, 495).
Neu naiz hamen konbidatzaillia; zu konbidaua. konbidau. 1 . konbidau (gonbidau), konbidatze [gonbidatu]. du ad. (TE). Convidar, invitar. "Invitar por fiestas" (TE, 495).
Elgoibarko senide guztiak konbidau dittugu ezteguetara. / Nere poza, danok konbidatzia. / Sanjuanetan konbidau ninduen. (Zirik 51).
/ Esan zetsan afaittarako konbidau ebala fraille sermoilari [...] santua. (Ibilt 464).
|
Babesleak
