Eibarko euskara

- a b d e f g h i j k l m n o p r s t u x z

kaskil [kaskail].

1 . kaskil [kaskail]. izond. (TE). Pusilánime; débil, inconstante. Adore bakua; Ahula; aldakorra. Gizon kaskilla urten desku haretxek.

2 . kaskil [kaskail]. izond. (AN). Frívolo,-a, casquivano,-a, alocado,-a. "Zoroa, kaskajoa, buruariña" (AN). Zaldun kaskill zorua arteraiñok zan senarra, orduantxe konturatu zan emazte ona zer ederra zan. (Ibilt 466). / Andra kaskillak haren desiua aukeratzeko, esan zetsan senarrari... (Ibilt 463). / [...] gure natura kaskilla. (Ibilt 224). / Senar kaskil honek... (Ibilt 456). / [...] nere gizon kaskillori... (Ibilt 457).

kaskilkerixa. iz. (AN). "Kaskajokerixak" (AN). Konfesau zetsen zer kaskilkerixak sortu eban danen atsekabe haura. (Ibilt 462). Kaskillkerixak (Ibilt 222).

kasko (kaxko). iz. (NA). Casco, pezuña. Harrixak, idixak dabillenian joten bajok hankia ero, ba apurtu, ero zatixa kendu, ero kaxkuan zeozer.... Ik. apatx, pelo.

Kaskurrio. gatxiz. (TE). Kaskurrio (apodo). Kaskurrionekuak baziran Eibarren, urria lako ule-argixak.

kasta. iz. (TE). Casta, linaje, ascendencia; clase, tipo. Txara sakoneko intxaur kastia lako gogorrik, ez zan inguruan bota-kontra eitteko. / Motzaille kasta gogorrekua zan. / Kasta uletsuak ei ziran [txerrikumeak]. (Zirik 59).

Joxe-kasta. iz. (TE). Gitano. Joxe-kasta arraixua! Ik. kasta arraixo. TEn mutikoskor sasoian erabiltzen zan: "Los muchachos, de oirlo a los mayores, les gritábamos" (TE, 470).

kasta arraixo [kasta arraio]. iz. (TE). Gitano,-a. Joxe-kasta arraixua zu be! Ik. Joxe-kasta.

motxailla-kasta.

1 . motxailla-kasta [motxaile-kasta]. iz. (TE). Raza gitana. Motxaillien edo ijituen arraza. Karmen, zorigaiztokua, Euskal Herriko motxailla-kastia zan.

2 . motxailla-kasta [motxaile-kasta]. izond. (TE). De raza gitana; resistente, tenaz, durable [fig]. Motxailla arrazakua; esangura figuraduan, zailla, gogorra. Gure mutiko hau, motxailla-kastia. / Intxaur motxailla-kastia.

kastigatzaille [gaztigatzaile]. iz. / izond. (OEH). Castigador. Zigortzaillia. Zeregiña amaittuta jatxi zan kastigatzaillia, esanaz emaztiari, oroituko ebala zigortuak bere bizi guztian Iñuzente eguna. (Ibilt 470).

kastigau (kastiau, kastiatze, kastiautze), kastigatze. du ad. (TE). Cruzar, encastar. Gure txakur zurixa, zuen baltzagaz kastiau gura genduke. / Zenbat urriñagoko alderdixagaz kastiatzia hobe, esaten dabe. / Ondiokan ez dozue zuen txakurra kastigau? Badaka ba edadia!. Ik. iskotu, beteta, adarittu, apotu, iskua bota. "Animalixekin esaten da; txakurrekin erabiltzen da gehixenbat; konejuekin, kuixekin eta antzerakuekin be bai. Ganauakin eta ardixekin ostera ez" (ETNO).

1 . kastigau, kastigatze [gaztigatu]. du ad. (JME). Castigar. Zigortu. Ama, maixuak errekreo barik kastigau nau.

kastigu [gaztigu]. iz. (JME). Castigo. Zigorra.

kastillo. iz. (ETNO). Castillo, pila de madera. Egurrak txukun eta zuzen tolosteko modua. Zerrautako oholak kastilluan ipintzen dira, pillan ipini biharrian, ba, kastilluan kurioso-kurioso tolostu. / Egundoko kastilluak egoten zittuan Okandi aurrian.

kasu egin (kaso egin). dio ad. (TE). Hacer caso a algo o alguien, prestar atención. Kaso eirazu, zeure onerako esaten detsut ba esaten detsurana. / Ezeixozu kasorik ein, zoro bat dalako. / Halako gertakizuneri tabernari gehixenak ez detse kasurik eitten. (Zirik 49). Ik. jaramon egin. Baiezkuan eta ezezkuan erabiltzen da; ezezkuan: kasu(rik) e(g)iñ ez. TEn sasoian sarri erabiltzen zan: "Es frecuente, a pesar del jaramon eiñ edo ez" (TE, 483); baiña gaur egunian sinonimua barik berau bakarrik erabiltzen da normalian.

kasurik be ez (kasorik be ez). esap. Ni caso. Kasurik be ez zestan egin. Ik. jaramon egin, kasu egin.

kasurik egin ez (kasorik egin ez). esap. No hacer caso. Deittu detsat, baiña ez desta kasurik egin. Ik. jaramon egin, kasu egin.

kausik be ez egin. esap. (TE). No hacer caso alguno. Kausik be ez zetsan eiñ. Ik. jaramon egin, kasu egin, kasurik be ez. Gaur egunian ez da erabiltzen; kasurik be ez egin bai erabiltzen da, eta gitxiago bada be baitta jaramonik be ez egin.

kausiñorik egin ez. esap. (TE). No hacer caso. Kasurik egin ez. Ik. jaramon egin, kasu egin, kasurik egin ez. Gaur egunian, kasurik egin ez erabiltzen da.

katagorri. iz. (ETNO). Ardilla (Sciurus vulgaris). Ik. katamixar. Eibarren katamixarra asko gehixago erabiltzen dan arren, auzo batzuetan katagorri be ezaguna da.

kataian egon (katian / kateian egon). da ad. (ETNO). Estar encadenado, atado a la cadena. Txakurra lotuta egon.

katakume (katakuma). iz. (TE). Gatito, cría de gato. Katakume txatxarra izan arren, txakur haundixari atzera erain zetsan, erpak erakutsixaz.

Katalangua [Katalangoa]. b. iz. (TE). Katalangua (caserío). Eibarkua. Bolinguan gaiñian, Katalangua.

Katalin (Katxaliñ) [Katalin / Katalina ]. iz. ber. (NA). Catalina.

katama. iz. (TE). Gata madre. Katamia bost umegaz dago eskillarapian.

katamixar (katumixar, katamitxar). iz. (TE). Ardilla (Sciurus vulgaris). Hango intxaurrak, katamixarrak batzen dittu. / Katamixarra hildakuan hartu baiño lehenago ordu erdi edo itxain bihar da, hoztu arte: arkakusuz jositta egoten da. Ik. katagorri.

katamotz.

1 . katamotz. iz. (TE). Tigre. Ez andrazkua, katamotza zidurixan bere umieri ikutu zetsenian. Ik. katamotz. Bigarren adierian esanahixakin erabiltzekua: lince (Lynx pardina)

2 . katamotz. iz. (ETNO). Lince (Lynx pardina).

katanar. iz. (TE). Agateador, trepa-troncos (Certhia brachydactyla). "Pájaro del país" (TE, 484). Katanarra? ez dakit nola esaten jakon erderaz txori honi. UZ: gerri-txoria.

Aurkibidea

Babesleak

Saioaren hasiera