karramarro. iz. (TE). Cangrejo; cangrejo de mar. "Crustáceo del borde de las aguas saladas" (TE, 481); "los de las playas" (TE, 476).
Karramarruak harrapatzen emon neban eguna. Ik. kangrejo. karrapusta. iz. (TE). Estopa, arpillera. Harixetan lotzeko tubo bata bestiakin, karrapusta apur bat ipiñi bihar izaten jako, urik ez dein jario. Ik. kirru. karras. onomat. (ETNO). Carraspeo. Eztarriko laztasunak eraindako zaratia.
Karras, karras, ointxe bertan jaiki, eta eztarrixa latz dakat. karrask. onomat. (ETNO). Cuando algo estalla o se quiebra; ¡crac!. Zeozer errementatzerakuan, apurtzerakuan egitten dan zaratia.
"Karrask" egin zestan eskuetan, eta apurtuta geldittu jatan. 1 . karraska (karraka) [karraka]. iz. (ETNO). Lima. Metala edo zura bardintzeko edo leuntzeko galtzairu tenplauzko barra koskaduna.
Alikia jaukek karraka guztiak. Ik. lima. karraska latz. iz. (ETNO). Escofina; raspa. Lima latza, lakarra. Arbastuan (desbastian) erabiltzen da.
Ik. lima latz. karraska-hauts (karraskin) [karraka-hauts]. iz. (ETNO). Limaduras. Metal bat karrakatzian edo limatzian sortzen dan partikula-moltzua edo hautsa.
Ez da ona lurrera karraskiñak botatzia
Ik. lima-hauts. Lima-hauts da gehixen erabiltzen dana. karraskada. 1 . karraskada. iz. (TE). Graznido del gallo que huye. "Estridencia característica del gallo que huye en la pelea" (TE, 481).
Kukurruku harrua aurretik; gero karraskadia. / Irrara batian ziharduala urten zetsan karraskadiakin amaittu eban. 2 . karraskada. iz. (IL). Crujido, chasquido. Berna-hazurra apurtu ebanian etara eban karraskadiak hotzikaria sartu zestan. karraskadia jo. 1 . karraskadia jo. esap. (TE). Huir de la pelea con un graznido. Oillarrak burrukan atzera egittia. / "En las peleas de gallos, dejar uno de los combatientes el campo, sacando una voz estridente" (TE, 481).
Kukurruku harrua aurretik; gero, karraskadia... Anton. kukurrukua jo. Oillarrak bildurtzen danian joten daben kantutik dator izena, "kukurruku" egin biharrian "karraskadia" botatzen dabelako burrukia galtzen dabenia (ETNO).
2 . karraskadia jo. esap. (TE). Rajarse, echarse atrás ; retractarse, cantar la palinodia. Atzera egin.
Harek be, alperrik goittik ibilli, karraskadia jo dau azkena baiño lehen. Ik. arrio egin, atzera egin. Oillar-jokuetatik hartuta, eguneroko beste kontu batzuetarako be erabiltzen da esakera hori, atzera egin daben lagunaren jokaeria adierazteko.
karraskatu, karraskatze. du ad. (ETNO). Limar. Karrakiakin pieza baten gaiñazala indarrez igurtzi, piezia gastau, bardindu edo leuntzeko.
Ik. limau. Limau gehixenbat.
karraspada. iz. (IL). Carraspeo. Eztarrixan daukazun karraspadia kentzeko, pattar trago bat dozu onena.. karraspina. iz. (ETNO). Colmenilla (Morchella sp.). Perretxiko izena da.
Izen hau liburuetatik da ezaguna gure herrixan. Ez da hartzen, nahiz da ona izan.
karraztarro [garraztarro]. iz. (TE). Zorzal charlo (Turdus viscivorus). "Ave del país. Variedad del tordo" (TE, 481).
Ik. durdura. Plazentzia eta Elgoibarko karraztarro berbia ezaguna da Eibarren, baiña asko be gehixago erabiltzen da durdura (ETNO).
karrera. karretero. iz. (ETNO). Carretero, guía de bueyes; boyero. Probetako berbia da: idixen aurretik eta atzetik doiazen gizonezkuak.
Gure sasoian gehixen ibilli diran karreteruak, Markiñako Leoia eta Berritxuko Agustiñ; oiñ erretirauta dagoz bixak. Ik. itzain. karriatzaille. 1 . karriatzaille [garraiatzaile]. iz. (TE). Transportista. Karriuan egitten dabena.
Hare karriatzaillia, Aritxixotik fundiziñora. 2 . karriatzaille [garraiatzaile]. izond. (TE). Aprovechado,-a. Txindurrixan antzera, dana etxerako karriatzaillia. Esangura figuradua dauka. Etxerako eruaten ahalegintzen dana.
karriau, karriatze [garraiatu]. du ad. (TE). Acarrear, transportar. Orbela, iria eta egurra, baserrixan urrindik karriau bihar izaten dira. / Kosta jata berau etxera karriatzia. / Ez da erreza izan etxera karriatzia bedori. / Zeregiñ haundiña, harrixak karriatzia. karrio [garraio]. iz. (TE). Transporte; mensajería. Millaka txindurrixak, habixa batetik beste batera, eten bako karriua erebixen. 1 . karta. iz. (TE). Carta, papel escrito que se envía por correspondencia. Gehixago estimatzen dau semian kartia, loterixako sarixa baiño. / Burubako kartiak ziñuana ikusitta [...] eiñ eban fraillian ordezko erantzun bat. (Ibilt 463).
karta-buru. iz. (OEH). Membrete. Euren karta-buruetan, sekulako fabrika galant bat agertzen ei zan. (Zirik 105).
kartaz. adlag. (OEH). Por carta. Kartaz aitzen emon zetsan frailliorri. (Ibilt 463s).
kartia egin. du ad. (TE). Escribir carta. Alabiak kartia ein detsa amari. / Ausartu zan karta bat eittera. (Ibilt 463).
kartia hartu. du ad. (TE). Recibir carta. Kartia hartu dau gaur goizian, etxekuenetik. |
Babesleak
