kantera. iz. (TE). Cantera. Elorriako kanteretan atarata, makiña bat harri tolostu zan Eibarren. / Barrenetxen kanteran dinamita kargak sartu zittuen. (Zirik 78).
kantin. iz. (ETNO). Cantina, marmita; cántaro de leche. Edozein likido karriatzekuari esaten jako, baiña gehixenetan esnia eruatekueri.
Ik. esne-ontzi, kantinplora, marmitta. kantiña (kantina). iz. (ETNO). Cantina; bar. Hara!, hortxe kantiñia ipini dabe eta bihar asko egitten dabe. / Lehen kantinia... Urkin bai, Urkin. Eta Arrazolan be bai. Arrazolan kantinia eguan, eta erromerixak be bai! Zelakuak gaiñera!. kantiñero. iz. (NA). Cantinero,-a, tabernero,-a. -"Hara! nok esan detsu hori?", -"Bai Kaitanok, Maltzako kantiñeruak", -"Maltzako kantiñeruak esan detsu? zeoze eongo da orduan...".. kantinplora (kantinflora). iz. (ETNO). Cantina, marmita; cántaro de leche. Ik. esne-ontzi, kantin, marmitta. Kantoe. gatxiz. Sobrenombre. "Eibarko erdiaroko gatxizena" (AN).
Ik. kantoi. Cantoe. "Pero de, el de Isasi" (EOYE, XV. mendea, 244. or. (JEL)). Ikus. baitta "Peru Abad de Urquiçu, alias Cantoe " be. (EOYE, 1538, 319. or. (JEL)).
kantoi. iz. (TE). Esquina, cantón, ángulo triedro externo. Hori makiñiori karriatzen kontuz ez bazabizie kantoi guztiak urratuko detsazuez. Anton. hirutxur. Ik. Kantoe. kantoi-ertz. iz. (ETNO). Arista del cantón o ángulo. Gure trokelistiak be, biharrak ez dittu aspaldi honetan ondo akabatzen, kantoi-ertzak be jo-ta-pasa eginda dakarrez-eta. kantoi-harri. iz. (TE). Piedra angular. Etxe baten oiñarrixan, kantoiko harrixa. Horma bi edo elementu horizontal bat eta bertikal bat alkartzen diraneko angulua.
Beste batzuk aintzakotzat hartu ez eta laga ebena, hamen kantoi-harri jarritta (Sal. 117. 22). Ik. beharri. kantoiko. izlag. (AN). Forma de cantón. "Kantoi formakoa" (AN).
Suba-gorrixa, buru kantoikua, motza, txistularixa ta jarki gaiztokua. (Ibilt 211).
Kantoikua [Kantoekoa]. b. iz. (TE). Kantoikua (casa-caserío). Eibarkua zan. Kantoikua zan Isasixan, Markeskuen errenteru. kantsau, kantsatze [kantsatu]. da/du ad. (TE). Cansar(se), fatigar(se); aburrir(se), hartar(se), molestar. Sansaburura baiño lehen kantsau zan. / Haxe zan bai kantsatzia!, Karakate gaiñera igotzen. / Hainbeste barriketakin kantsau ninduan. / Nik hankak daukadaz kantsauta, hankak! (Zirik 118).
Ik. gobaitt egin, gobaitt erain, nekatu. kantu. iz. (TE). Canto, canción. Lelon kantua, ez da pentsatzen zan besteko zaharra. Ik. kanta. kantu-papel. iz. (NA). Canciones o bersos en folletos . Orduan eitten zeben kantu-papela moruan: bertsuak, batari eta bestiari eta bestiari.... kantuan. adlag. (OEH). Cantando. Pernandori adarra jote alde, hasi zan kantuan. (Zirik 37).
kantulari. 1 . kantulari. iz. (TE). Cantor,-a, cantador,-a. Kantarixa, kantuan egitten dabena.
Kantulari eitten eban erromerixetan, dantza-lekuetan. Ik. kantari. kantuzale. izond. (TE). Que gusta del canto; aficionado,-a al canto. Kantua gustatzen jakona.
Ertzillenian, danak kantuzaliak. kantxa. iz. (OEH). Cancha, frontón. Eibarko pelotari bat, behin, sekulako mozkorrakin urten zan kantxara. (Zirik 29).
kantzontzillo (kaltzontzillo, galtzontzillo, gantzontzillo) [galtzontzilo]. iz. Calzoncillo. Gizonezkuen praken azpiko barruko jantzixa. Sasoi bateko mutil kuadrillen afankerixia, despedidetan ple-ple jartzen ziranian, kantzontzillo hutsian karrerak egittia. / Galtzontzilluak [...] atzekaldian sekulako zulua jaukek! (Zirik 123).
Gehixenetan pluralian. kapa. iz. (TE). Capa. Capa, prenda de la que no prescindían nuestros viejos del caserío y la calle para las solemnidades. Kapa azpixan zeroian, ezkutauta, txarrikumia. kapata. iz. (AN). Denuncia sin fundamento. "Oiñarri bariko salaketa idatzixa" (AN).
"Hapaxa da, ez da hiztegixetan agiri" (AN).
(...) "Se hiço la dicha nunçiaçión (denuncia) con escritos que no llevan fundamento alguno, qu en bascuence se llama capata" (EOYE, XVI. mendea, 294. or. (JEL)).
|
Babesleak
