Bilaketa aurreratua
- a b d e f g h i j k l m n o p r s t u x z
« first‹ aurrekoa…202122232425262728
kurrinka (kurrunka). iz. (ETNO). Gruñido grave del cerdo. Ik. kurrixka, kurrin-kurrin.
kurrixka.
1 . kurrixka (kurriska, urrixka, urriska). iz. (TE). Chillido del cerdo. Txarrixan txillixo bizixa, bildurtuta edo hasarre daguanian botatzen dabena. Bestela, kurrinka egitten dau, kurrin-kurrin (ETNO). Jokua zan txarrixan kurrixkia zeiñek hobeto eiñ. / San Martin eguna heldu zanian, ai urde haren urriskak eta ostikuak jaurti biharra!.
2 . kurrixka. iz. (TE). Grito [de persona], chillido [de persona]. Personena. Ohekuak atara zittuan kurrixkak. (Zirik 68). / Laster entzun zan barriz be Txorixezian kurrixkia, ikubilla ipiñi-ta esanaz: [...]. (Zirik 77). Ik. txilixo.
kurrixka egin (urriska egin). du ad. (TE). Gritar, chillar. Hutsakin urriska eitten daben jendia ez da gauza ibillera gogor honetarako.
kurrixkalari (urriskalari). izond. (TE). Chillón,-ona. Andrazkuak beti dira urriskalarixak.
kurrumillo (kulumiño) [kurumino]. iz. (NA). Avispón (Vespa crabro). Erlamiñua eta kurrumillua ez dia bat. Kurrumillua da gorrixa eta horixa, eta izeten da potolo-potolua. Erlamiñuak eukitzen dittu franjak, horixa eta baltza: tripia luze-luzia eukitzen dau; frutan ibiltzen da gehixen. / Gaur umia kulumiñua baiño erriaua dao. Ik. erlamiño.  UZ: liztortzar.
kurtiña [kortina]. iz. (TE). Cortina. Beheratizu kurtiñia, iñok ez gaittiazen ikusi. / Hobeto eingo zenduan kurtiñia beheratutzia.
Kurutz. iz. ber. (TE). Cruz. Pedro Kurutz, Afraizkua, gure osabia.
kurutze.
Arrateko kurutzia
A. Sarasua (CC-By-SA)
1 . kurutze (kurutza) [gurutze]. iz. (TE). Cruz. Arrateko kurutzian jiran...
2 . kurutze (kurutza) [gurutze]. iz. (TE). Causa de sufrimiento, cruz, carga. Ai!, harek eukan kurutzia, alaba koittauagaz!
3 . kurutze. iz. (ETNO). Cruces, brazos de turbina. Tikiñoien ardatza makuakin lotzeko lau besuak; kurutze formia hartzen dabelako-edo hori izenori. Burdiñoletako berbia da. Kurutziak 4 ontza zabal (325mm) eta 6 lodiko (140mm) tabloiak dira, korapillo bako haritz garbiz egindakuak. Ik. makuak.  Pluralian erabiltzen da.
kurutziak egin. esap. (TE). Extrañarse, asombrarse; signar(se), hacer la señal de la cruz . Aittiaren egin. Esan netsanian zelan ziran gauzak, kurutziak eitten geldittu zan. Ik. aittiarenka.
kurutzian josi. du ad. (TE). Crucificar. Lege Zaharreko ari kulpagarrixa bezela (Abad. 16. 8-26) danon pekatu guztiak lepuan hartuta, kurutzian josi eben.
kurutzegixekin egindako kurutzia
© Aitor Usobiaga
kurutzei. iz. (ETNO). Material (de sauce) para hacer cruces. Ate eta soluetan ipintzen diran kurutziak egitteko sarats (salix sp.) makilak. Hori dala eta batzuetan saratsa-ri berari be kurutzeixa esaten jako. Ik. gei, materixal.
kustiño [kestione]. iz. (TE). Cuestión, asunto; discusión, controversia . Zuk atara dozun kustiñua, erabagi ezindakua. Ik. auzi, autu, tema.
kutsudun. izond. (OEH). Que sabe a, con aire de. Gipuzkoeraz egin ala gure bizkaittarren kutsuduna egin erabagi nahixan. (Zirik 6).
kutun.
1 . kutun. iz. (TE). Acerico. Jostunak erabiltzen dabe. / Almohadilla en donde se clavan los alfileres y las agujas. Nere alabiak, kutun politta ein desta eskolan.
2 . kutun. iz. (TE). Amuleto que se cuelga a los niños. "Antxiña, umieri erropetan edo sehaskan ipintzen jakuen poltsa txikitxo bat. Barruan bedarrak edo ebanjelixo zati batzuk eukitzen zittuan, umiari gaixotasunen kontra babesa emoteko" (ETNO).
3 . kutun. izond. (TE). Favorito,-a, predilecto,-a. Oso maittia, begikua. A! nere bihotzeko kutuna!, etorri zaittez neregana! Ik. begiko.
kutx-kutx. interj. (ETNO). Llamada que se les hace a los cerdos. Ik. kurrin-kurrin.
kutxia
© Jaione Isazelaia
kutxa. iz. (TE). Cofre; arca; arcón. "Izarak eta erropa zurixa, edo aliak (garixa edo artua) gordetzeko zurezko ontzixa" (ETNO). Gure ganbaran zan kutxa bat, liburu zaharrez beteta.
kutxa-kaja. iz. (ETNO). Cajón de arca. Kutxiak barruan daukan kutxa txikitxua.
« first‹ aurrekoa…202122232425262728