amillena. iz. (ETNO). Viento frío. Neguko haixia; hego ikutukua, baiña hotza.
Esr. Amillena, erropa zaharren billa dabillena.
amo (amu). iz. (TE). Anzuelo. Amuakin eitten dau arraiñetan, ibai ertzetik. / Erreteliakin be bai, eta bestela amuaz erreka ertzetik. Ik. amoko. amoko (amuko). izlag. (TE). Pescado con anzuelo. Amuaz harrapautako arraiña. Amoko legatza, askokin hobia ostiangua baiño. amona. iz. (TE). Abuela. Baserriko amonan ipoiñak dirudixe horrek. Ik. amama, amandra. Ez da Eibarko berbia. Amona entzuna dan arren, amama eta amandria erabiltzen dira.
amoriotsu [amodiotsu]. izond. (TE). Enamoradizo,-a. Sasoian amoriotsua izan zan, ezkondu eta sosegau arte. amorixo [amodio]. iz. (TE). Amor. Amorixuegaz gaixorik dago, eta zein da gaitz hori ezagutu ez dabena? Ik. maittetasun, maitte. 
amorrain-erreka. iz. (TE). Río truchero. Ibur eta Aixola, lehenago, amorraiñ-errekak. amorrain-zehe. iz. (TE). Alevín de trucha. "Alevines con que se repueblan los ríos" (TE, 135).
Gure Diputaziñuak amorrain-zehia zabaltzen eban errekatxuetan, arrazia ez dein galdu. 1 . amorratu, amorratze. da/du ad. Irritar(se), enfurecer(se). Nor bere onetik urten.
Amorratuta nago egin deskuenakin. Ik. hasarratu. 2 . amorratu. 2 . amorratu. izond. (TE). Apasionado,-a, acérrimo,-a ; ferviente. Hor euzkittan jarritta ikusten dozun aguria, beste denbora baten, mendigoizale amorratua. Ik. eliztar. amorratu erain [amorratu eragin]. dio ad. (TE). Hacer rabiar, enfurecer, sacar de quicio. Jendiari amorratu eraitteko ipiñittako legia dirudi horrek. amorraziño [amorrazio]. iz. (NA). Enfado, indignación, rabia. Telefono barik eon gara bost egunian...: holako amorraziñuak dakauz guk oiñ... amorro (amorru) [amorru]. amorrotsu. izond. (TE). Irascible, irritable; enfadadizo,-a, colérico,-a. Ernegauta jartzeko joeria daukana. / "Propenso a renegar o a entrar en ira" (TE, 135).
Amorrotsua, eta jokuan ein bihar, mundu guztiari barre eraitteko. Amuategi [Amurutegi]. b. iz. (TE). Amuategi (caserío). Txikillana sozialistian aurretikuak Amuategi baserrikuak, Agiña ballian. / Larreategi, Anzuetegi, Amuategi, arrantei, sutei, Sartei. aña. iz. (TE). Nodriza, ama de cría. Ama izan ez arren, umia hazten daben andria (ETNO).
Baserri hartako etxekoandria zure añia izan zan. Ik. bular bateko anai, iñude. aña juan. esap. (TE). Ir de nodriza. Umia izan dabenetik, aña juan da haundiki baten etxera. Ik. iñude juan. anabasa. iz. (TE). Revoltijo de cosas; confusión, lío, caos, desorden . Nahastia, batez be hondakiñen eta zakarrena; zirriparria eta desordena. / "Se dice generalmente con referencia a desechos y cosas turbias" (TE, 136).
Zikirri-zakarren nahastia, anabasia. Ik. enredo. anai (anaixa) [anaia]. iz. (TE). Hermano. Munduko danok Adamengandikuak garanetik, danok anaiak. / Bihar detsegu auzokoeri, anaiegaz dogun hartu-emona. Oso gitxik darabixe anaixia, anaixa bat amaierako '-a' berezkua balitza lez. Artikulua hartzerakuan gehixenak anaia egitten dabe eta banaka batzuk anaixa. / Neba ez da erabiltzen.
anai-arrebak. iz. (TE). Hermanos (de ambos sexos). Anai-arrebak umezurtz geldittu ziran. Ik. neba-arrebak, neba. Pluralian erabiltzen da.
anaierdi. iz. (TE). Hermanastro. Guraso bat desbardiña daukan anaia. /
"Hermano de un sólo vínculo" (TE, 136).
Anaierdixa eban, ama birenak ziralako. Ik. arrebaerdi. |
|
Babesleak
